Илон Маск предвидува дека роботите ќе станат подобри хирурзи од луѓето во следните пет години. Оваа изјава предизвика бурни реакции во медицинската и технолошката заедница.
Во нов бран на предвидувања што ја замаглуваат границата меѓу технолошкиот напредок и медицинската реалност, Маск повторно ја вознемири јавноста – овој пат тврдејќи дека роботите ќе ги надминат дури и најдобрите човечки хирурзи во рок од пет години. Според него, хируршкиот скалпел наскоро ќе биде заменет со роботски раце, сензори и ладна прецизност.
Оваа изјава, дадена како одговор на објава за хируршките роботи на „Медтроник“, доаѓа во време кога ентузијазмот за примената на вештачката интелигенција во медицината сè повеќе расте. „Медтроник“, една од водечките светски компании за медицинска технологија, веќе има извршено над 130 операции со помош на своите роботски системи, вклучувајќи интервенции на простатата, бубрезите и мочниот меур.
„Најдобрите хирурзи ќе бидат машини“, вели Маск – но можеме ли навистина да му веруваме?
Неговиот одговор беше краток, но одекна силно:
„Роботите ќе ги престигнат добрите хирурзи за неколку години, а најдобрите хирурзи за околу пет.“
Тој не остана само на предвидувања – како пример го наведе „Неуралинк“, неговата компанија за поврзување на мозокот со компјутер, каде што робот се користел за имплантирање електроди во мозокот – задача што, според него, човечките раце не можеле да ја извршат со потребната брзина и прецизност.
Иако Маск предвидува иднина без човечки хирурзи, реалноста е далеку поумерена. Порано оваа година, тој го претстави Grok, четботот со вештачка интелигенција од неговата компанија xAI, тврдејќи дека може да дијагностицира медицински состојби. Но, кога еден корисник побара дијагноза на повреда, Grok одговори:
„Не сум опремен/а да дијагностицирам медицински повреди, но можам да дадам општи информации или да ве упатам каде да побарате соодветен медицински совет.“
Дури и самата вештачка интелигенција признава дека сè уште не е подготвена да ги замени лекарите од итната помош.
Маск не е сам во оваа визија. Во изминатиот месец, речиси секој водечки технолошки извршен директор ја претстави својата верзија на иднината на медицинската вештачка интелигенција. Извршниот директор на Google DeepMind, Демис Хасабис, изјави дека вештачката интелигенција би можела да излечи сите болести за само неколку години.
Претставници на OpenAI споделија примери од корисници кои го користеле ChatGPT за да откријат ретки или погрешно дијагностицирани заболувања. И Мајкрософт, најголемиот финансиер на OpenAI, неодамна претстави нова алатка со вештачка интелигенција за дијагностицирање на ретки болести. Извршниот директор, Сатја Надела, изјави дека оваа алатка „навистина може да ги подобри животите“.
Тоа е визијата на технолошките милијардери: свет каде алгоритмите ги заменуваат стетоскопите, а дијагностичките чет-ботови ги заменуваат матичните лекари.
Зад сета оваа еуфорија се крие далеку посериозна реалност. Алатките со вештачка интелигенција – особено оние базирани на големи јазични модели – сè уште се склони кон т.н. „халуцинации“, односно измислување информации што ги презентираат со голема сигурност. Всушност, поновите модели како o3 и o4 mini во некои случаи се покажале уште посклони кон грешки.
За разлика од грешка во кодирање или неточен одговор во есеј, погрешната дијагноза може да доведе до погрешен третман – или до смрт. А бидејќи регулативата за медицинска вештачка интелигенција сè уште не е јасно дефинирана, останува нејасно кој би ја сносел одговорноста.
Маск можеби гледа кон роботска иднина, но критичарите предупредуваат дека тој ги занемарува сложените и хаотични реалности на човечкото здравје. Дијагностиката не е само прашање на податоци; таа бара контекст, нијанси, проценка и емпатија – особини што вештачката интелигенција сè уште не ги совладала.
