15 начини на кои Џејн Гудол го смени светот

Точка

02/10/2025

19:29

560

Големина на фонт

а а а

Џејн Гудол, која почина на 1 октомври 2025 година на возраст од 91 година, беше многу повеќе од научничка.

Нејзината страст кон животните, неуморната работа за зачувување на природата и борбата за етички однос кон сите живи суштества обликуваа генерации истражувачи, активисти и љубители на природата низ целиот свет.

Еве 15 начини на кои остави неизбришлива трага:

1. Откри дека и шимпанзата користат алатки

Во 1960 година, во Танзанија, таа откри дека шимпанзата знаат да изработуваат и користат алатки, со што го урна дотогашното уверување дека човекот е единствениот таков вид.

2. Покажа дека животните имаат емоции

Гудол беше една од првите што јавно тврдеше дека шимпанзата чувствуваат тага, радост и приврзаност, што засекогаш го промени начинот на кој науката и јавноста гледаат на животните.

3. Стана првата жена во приматологијата

Во време кога жените не беа добредојдени во природните науки, таа им го отвори патот на бројни млади истражувачки и постави темели за еднаквост во научната заедница.


4. Го основа „Jane Goodall Institute“

Нејзиниот институт, отворен во 1977 година, и денес спроведува проекти за заштита на животната средина и дивиот свет во повеќе од 100 земји.

5. Го создаде глобалното движење на младите „Roots & Shoots“

Програмата, започната во 1991 година, вклучува илјадници млади кои се занимаваат со еколошки и хуманитарни проекти низ целиот свет.

6. Воведе етички пристап во истражувањата

Одбиваше животните да ги сведува на бројки – им даваше имиња и им ја признаваше личноста, иако поради тоа беше критикувана од своите колеги.


7. Укажа на мрачната страна на природата

Нејзините откритија за насилството и „војните“ меѓу шимпанзата покажаа дека и нашите најблиски роднини имаат „темна страна“, отворајќи нови прашања за човечката природа.

8. Се бореше против заробувањето и искористувањето на животните

Активно се залагаше против тестирање врз животни, против циркуси и против лоши услови во зоолошките градини, барајќи хумани алтернативи.

9. Го промовираше вегетаријанството, а подоцна и веганството

Врз основа на своите уверувања дека животните заслужуваат почит, таа ја поддржуваше исхраната без месо и дури објави готвач со растителни рецепти.


10. Активно работеше на заштита на животната средина

Учествуваше во проекти за пошумување и обновување на природните живеалишта, ветувајќи дека ќе се засадат милиони дрвја.

11. Беше гласник на мирот во ОН

Од 2002 година ја претставуваше ОН во промоција на мирот, екологијата и грижата за планетата.

12. Стана инспирација во културата и брендовите

Стана лик во цртани филмови, доби сопствена "Lego" фигура и Барби кукла – сè во знак на признание за нејзината работа и храброст.


13. Образуваше генерации

Преку книги, предавања и документарци, таа ги пренесе своите откритија на милиони луѓе, ширејќи свест за важноста на природата.

14. Ја поврза духовноста и науката

Често истакнуваше дека во природата чувствува присуство на „повисока сила“, покажувајќи дека научниот поглед на светот не ја исклучува духовноста.

15. Остави трајно наследство

Од научните архиви до глобалните иницијативи – нејзината работа останува темел за сите идни генерации што ќе се борат за животните и за планетата.