Изложеноста на токсини во детството можеби е причината за порастот на ракот на дебелото црево кај лица помлади од 50 години.
Според нови истражувања, мутациите што се појавуваат почесто кај младите пациенти може да се должат на токсин што го лачат одредени соеви на бактеријата Escherichia coli.
Научниците предупредуваат дека изложеноста на токсин произведен од цревни бактерии во раното детство може да придонесе за се поголемиот број случаи на колоректален карцином кај млади луѓе.
Во последниве децении, земји од Европа и Океанија бележат нагло зголемување на дијагностицирани случаи кај лица под 50 години. Најизразени зголемувања се регистрирани во Англија, Нов Зеланд, Порторико и Чиле.
Досегашните објаснувања ги вклучуваа дебелината, нездравата исхрана и физичката неактивност како можни причини. Но, новите наоди упатуваат на тоа дека одредени штетни соеви на E. coli, честа бактериска жителка на човечките црева, исто така можат да играат значајна улога.
Професорот Људмил Александров од Универзитетот во Калифорнија, Сан Диего, изјави:
„Сметаме дека станува збор за инфекција што се добива во раното детство, а која подоцна го зголемува ризикот за развој на рак на дебелото црево.“
Меѓународен тим истражувачи анализирал ДНК од 981 тумор на дебелото црево од пациенти во 11 земји на неколку континенти. Иако повеќето тумори потекнувале од постари пациенти, 132 случаи биле кај лица под 50 години.
Резултатите покажуваат дека мутациите предизвикани од токсин наречен колибактин — што го произведуваат некои соеви на E. coli — биле трипати почести кај пациенти под 40 години, во споредба со оние над 70 години.
Се смета дека овие мутации настануваат кога децата се изложени на токсинот пред десетгодишна возраст. Колибактинот предизвикува оштетувања на ДНК на клетките во цревата, со што се зголемува ризикот за развој на рак пред да се наполни 50 години.
Глобалните податоци покажуваат дека инциденцата на рак на дебелото црево кај лица под 50 години се зголемува во најмалку 27 земји, а бројот на случаи се удвојува на приближно секои десет години. Доколку трендот продолжи, овој тип рак би можел да стане водечка причина за смрт од рак кај младите возрасни до 2030 година.
Иако студијата не потврдува директна причинско-последична врска, резултатите силно укажуваат дека токсичните соеви на E. coli можат да бидат значаен фактор. Ова отвора нови прашања: како настануваат овие соеви, како децата доаѓаат во контакт со нив и дали пробиотиците би можеле да помогнат во спречување или намалување на нивната штетност.
„Во САД и Велика Британија, меѓу 30 и 40 проценти од децата се носители на E. coli што произведува колибактин,“ изјави Александров.
Една од хипотезите е дека овие соеви еволуирале за да произведуваат колибактин со цел да преживеат и доминираат во цревниот микробиом. Иако токсинот му штети на човековиот организам, му дава предност на бактериите пред други микроби. „Оваа 'хемиска војна' меѓу микроорганизмите е чест еволутивен механизам — токсинот им овозможува да освојат простор во цревата,“ додава Александров.
Според Cancer Research UK, организацијата што го финансираше истражувањето преку програмата „Cancer Grand Challenges“, над половина од случаите на рак на дебелото црево можат да се спречат. Главните ризик-фактори се: низок внес на растителни влакна (25%), преработено месо (13%), дебелина (11%), алкохол (6%) и недостаток на физичка активност (5%).
Д-р Дејвид Скот, директор на програмата Cancer Grand Challenges, изјави:
„Многу од пациентите со колоректален карцином во рана возраст, веројатно биле изложени на колибактин во детството. Не знаеме точно како се случува таа изложеност, но веројатно станува збор за повеќе фактори — вклучувајќи ја и исхраната — што се совпаѓаат во критичен период од развојот на цревната микрофлора.“
Оваа студија е значаен чекор кон разбирање на раните форми на рак, но не е конечна. Потребни се понатамошни истражувања за дефинитивно утврдување на врската помеѓу колибактинот и зголемениот ризик од рак. Научни тимови ширум светот продолжуваат да ја истражуваат улогата на микробиомот и факторите на животната средина во овој алармантен глобален тренд.
