Врвен тим германски детективи се состанувал секое утро во Потсдам три години, обидувајќи се да открие кој стои зад најголемиот чин на саботажа во модерната историја – бомбардирањето на гасоводот „Северен тек“.
Нивната истрага сега дојде до заклучок што се заканува да го поткопа единството во поддршка на Украина, бидејќи сите индиции водат директно до Киев, пишува „Волстрит џурнал“.
Последиците од истрагата се веќе видливи. Полска одби да екстрадира еден осомничен во Германија, поздравувајќи го како херој за уништување на клучен извор на приход за воената машинерија на Владимир Путин. Полскиот премиер Доналд Туск, долгогодишен критичар на зависноста на Германија од рускиот гас, ја исмеа истрагата. „Проблемот не е што гасоводот е дигнат во воздух“, рече тој. „Проблемот е што е изграден“.
Во самата Германија, опозициската партија АфД го користи јавниот гнев поради високите цени на енергијата за да лобира за намалување на помошта за Киев. Дополнителен притисок врз Киев се очекува и од Италија, каде што судот наскоро треба да одлучи за екстрадиција на уште еден украински осомничен.
Гасоводите „Северн поток“, од кои најдолгиот се протегаше повеќе од 1.200 километри под Балтичкото Море, носеа руски природен гас до Германија и остатокот од Европа. По руската инвазија на Украина во февруари 2022 година, тие станаа центар на политички конфликт. Додека некои земји бараа цевководите да бидат затворени за да се спречат приходите на Русија, други, предводени од Германија, се спротивставија поради нивната зависност од евтино гориво.
Нападите во септември 2022 година ја завршија таа дебата. Бидејќи огромни количини метан беа испуштани во Балтичкото Море, во најголемото поединечно испуштање на стакленички гасови предизвикано од човечка активност, Западот и Русија се обвинија меѓусебно за саботажа.
Но, германските истражители, обвинители и други извори запознаени со случајот велат дека развиле, според нив, јасна слика за тоа што се случило. Според нив, нападите биле извршени од елитна украинска воена единица под директна команда на тогашниот врховен командант на украинската армија, генерал Валериј Залужни, кој сега е амбасадор во Обединетото Кралство.
Набргу по експлозиите почна да се составува сложен мозаик од докази. Следејќи ги трагите на компаниите за изнајмување чамци, телефонските повици и регистарските таблички, истражителите собраа доволно материјал за да издадат налози за апсење на тројца војници од украинската специјална единица и четворица искусни нуркачи.
Клучниот доказ дојде во форма на зрнеста црно-бела фотографија од германска камера за брзина. На неа се гледаше лицето на украински нуркач, кого полицијата го идентификуваше со помош на софтвер за препознавање лица. За неколку минути, ги пронајдоа неговите профили на социјалните мрежи и врските со други осомничени. Но, истрагата не одеше непречено.
Украинскиот нуркач, кој беше следен до Полска, одеднаш беше вратен во Украина со црн БМВ со дипломатски таблички, управуван од украински воен аташе. Киев одби да коментира за инцидентот, додека висок функционер неофицијално изјави дека дејствуваат по дојава од полската влада.
Потрагата по командантот на единицата беше уште потешка. Првично, истражителите имаа само фотографија од пасош издадена под лажно име. Пресвртот дојде кога еден од детективите праша: „Каде одат Украинците на одмор?“ Тие испратија барања до земји надвор од ЕУ и набрзо добија одговор. Граничната полиција на пријателска земја пронашла човек кој одговарал на описот и патувал службено.
Така детективите го добиле неговото вистинско име – Сергеј К., 46-годишен ветеран од безбедносната служба на Украина (SBU). За неговиот пасош била издадена „тивка потерница“. Тревогата била крената на 13 август, кога Сергеј преминал од Украина во Полска. Истражителите го пронашле преку Чешка до Италија користејќи податоци од патарина и хотелски резервации направени од неговата сопруга.
Италијанските карабинери го уапсиле во одморалиште во градот Сан Клементе. На пат кон судот, Сергеј им покажал на новинарите три прста – украински поздрав што го симболизира националниот симбол, трозабец. Неговиот адвокат тврди дека тој е невин, но и дека оној што го разнел гасоводот дејствувал како дел од воена операција и затоа има имунитет од кривично гонење.
Се очекува италијанскиот суд да одлучи за екстрадицијата на Сергеј во Германија до декември. Во меѓувреме, осомничениот започна штрајк со глад бидејќи, според неговиот адвокат, затворот не му обезбедува веганска и безглутенска исхрана. Неговата екстрадиција е меч со две острици за Берлин.
Евентуалното судење дополнително би ги затегнало односите меѓу Украина и Германија, нејзиниот најголем финансиски поддржувач. Политичкиот притисок расте и врз германскиот канцелар Фридрих Мерц, иако неговите помошници велат дека тој ќе знае како да се справи со последиците.
Тие веруваат дека германската јавност, делумно поради медиумските извештаи, се навикнала на идејата дека Киев стои зад нападот. Сепак, високи функционери сугерираат дека дипломатските последици би биле поблаги доколку германските детективи не биле толку ефикасни во својата работа.
