Колку далеку е вашиот телефон во моментов? Кога последен пат го погледнавте? За многумина од нас, овие дигитални уреди речиси постојано ни се во раце, а ново истражување истакнува какви ефекти врз мозочната активност може да се појават кога ќе го ограничиме нивното користење, пишува „Саенс алерт“.
Истражувањето опфатило 25 млади возрасни лица на возраст од 18 до 30 години, кои биле замолени да ја сведат употребата на паметни телефони на минимум во текот на 72 часа – дозволени биле само основни комуникации и активности поврзани со работа.
Научници од Универзитетот во Хајделберг и Универзитетот во Келн во Германија користеле магнетна резонанца и психолошки тестови пред и по тридневниот период за да утврдат какви промени се случуваат во мозочните шеми и активноста.
„Користевме долгорочен пристап за да ги испитаме ефектите од ограничувањето на паметните телефони кај нивните корисници“, пишуваат истражувачите во објавениот труд.
„Откриени се поврзаности меѓу промените во мозочната активност со текот на времето и невротрансмитерските системи поврзани со зависност“.
Како мозокот реагира на ограничување на телефоните
По 72 часа, учесниците биле подложени на скенирање на мозокот додека гледале различни слики – вклучувајќи фотографии од паметни телефони (вклучени и исклучени), како и „неутрални“ слики од, на пример, бродови и цвеќиња.
Истражувачите забележале значителни промени во деловите на мозокот поврзани со обработката на награди и желби, слични на мозочните сигнали поврзани со зависност од супстанции, што сугерира дека телефоните можат да бидат подеднакво зависни како никотинот или алкохолот.
Промените во мозокот биле поврзани со допаминските и серотонинските системи, кои имаат клучна улога во компулсивното однесување и контролата на расположението – дополнителен показател дека телефоните можат да предизвикаат зависност.
Сепак, психолошките тестови не покажале значителни промени во расположението или чувство на желба за телефон, иако некои учесници субјективно пријавиле подобрување на расположението.
Дали сите телефонски активности се подеднакво зависни?
Истражувањето не се фокусирало на тоа зошто користењето на телефони предизвикува вакви мозочни реакции, но веројатно постојат повеќе фактори. Можно е не сите телефонски активности да предизвикуваат подеднаква зависност.
„Нашите податоци не ги раздвојуваат желбата за користење на паметен телефон и желбата за социјална интеракција, што денес се две тесно поврзани работи“, истакнуваат истражувачите.
„Иако нашите наоди се релативно цврсти и без ова разграничување, идните истражувања треба јасно да се фокусираат на овој аспект“.
Што значи ова за иднината?
Научниците сè уште се обидуваат да откријат како телефоните го менуваат нашиот живот и мозок – сепак, првиот Ајфон се појави пред помалку од 20 години. Но, ова истражување ни дава подлабок увид во суптилните симптоми на апстиненција што се јавуваат кога престануваме постојано да го проверуваме телефонот.
„Идентификуваните неурални механизми може значително да го поттикнат зависничкото однесување кај луѓе кои се изложени на ризик од прекумерна употреба на паметни телефони.“