Актерот Килијан Марфи своевремено изјавил: „Мојот живот е многу едноставен. Читам многу книги. Гледам многу филмови. Слушам многу музика. Го шетам кучето. Готвам. Поминувам време со семејството.“ Сега, на Џек Едвардс, самопрогласен интернет-библиотекар кој на ТикТок го следат повеќе од 754.000 луѓе, му ги открил свои омилени книги.

За Марфи читањето мора да биде активно и лично искуство, а книгите „сопатници кои живееле“, а не декорација. Тој открил и долгорочна семејна традиција која ја наследил од татко му. Во секоја книга што ќ ја прочита, го запишува својата име и датум, како и местото и времето на купување на книгата. Така секој примерок станува личен артефакт, означен со мал дел од неговиот живот.

5 омилени книги на Килијан Марфи

Џон Мегарн – „Меѓу жени“ (Amongst Women)

„Меѓу жени“ е роман на ирскиот писател Џон Мегарн, објавен во 1990 година. Оваа книга се смета за неговото најпознато и најважно дело, а била и во тесен избор за „Booker Prize“ истата година.

Приказната е сместена во руралниот дел на Ирска и се протега низ повеќе децении во средината на 20 век. Во центарот на приказната е Мајкл Мораан, поранешен борец на IRA и учесник во ирскиот војна за независност. Мораан е силен, но груб и авторитативен човек, кој по војните се обидува да ја задржи контролата над своето домаќинство и семејство. Тој живее со својата втора сопруга, Роуз, и пет деца – три ќерки и два сина – во атмосфера обележана со љубов, страв и тишина. Неговите деца го почитуваат, но и се плашат од него. Многу од нив заминуваат од дома, но чувството на должност и емоционалната поврзаност секогаш некако ги враќа. Во романот се провлекуваат теми за авторитетот, семејната лојалност, тивкото страдање и текот на времето.

Мегарн многу суптилно прикажува како минатото и сеќавањата се испреплетуваат со сегашноста и како силата на една фигура – таткото – ги обликува животите на сите околу него. Романот подоцна бил адаптиран како телевизиска мини-серија во 1998 година.

Клер Киген – „Мали нешта како овие“ (Small things like these)

„Мали нешта како овие“ е краток роман на ирската писателка Клер Киген, објавен во 2021 година. Иако има само околу 120 страници, ова дело освои извонредни критички пофалби и бројни награди, меѓу кои „Orwell Prize“ за политичка фикција, како и номинација за „Booker Prize“.

Приказната на романот е сместена во мал ирски град, New Ross, во зимата 1985 година. Главниот лик е Бил Фарлонг, семеен човек, трговец со јаглен и огрев, кој води мирен живот со сопругата и петте ќерки. Фарлонг е чесен, работлив и ненаметлив, но неговото секојдневие постепено е нарушувано од морални сомнежи и внатрешен немир.

За време на една испорака на јаглен во локален самостан, случајно открива вистина за нешто што целата заедница долго време го знаела, но за што никој не зборувал – за постоењето институции во кои Црквата и монахињите затворале млади жени кои се сметале за „морално изгубени“. Фарлонг наидува на млада девојка затворена во самостан и се соочува со дилема: дали да ја сврти главата како сите други или да го стори она што е исправно, иако тоа може да го загрози него и неговото семејство. Неговата одлука станува срж на романот – тивка, но длабоко етичка приказна за совеста, храброста и одговорноста.

Романот во 2024 година е адаптиран во истоимен филм со Килијан Марфи во главната улога, кој имал премиерно прикажување на Берлинскиот филмски фестивал.

Џон Банвил – „Бирчвуд“ (Brichwood)

„Бирчвуд“ е роман на Џон Банвил, првпат објавен во 1973 година. Приказната го следи Габриел Годкин кој се враќа на семејниот имот Бирчвуд, кој некогаш бил раскошен, но сега пропаѓа – куќата е полна со сеќавања, распаднати делови, тајни и болка. Годкин се осврнува на своето минато, односите со мајка му, татко му, бабата, тетката и останатите членови на семејството, откривајќи внатрешни тензији, љубови, предавства и комплицирани семејни динамики. Еден значаен пресврт во приказната се случува кога Габриел бега и се приклучува на итинерантниот циркус, обидувајќи се да ја најде својата одамна изгубена близначка. Додека тоа го прави, тој се соочува со сиромаштија, нестабилност во својот свет и со општествени немири во Ирска во тоа време.

Стилски, романот носи елементи на готика, мрачна комедија и надреално, со силен чувство на декаденција и внатрешна тензија.

Џејмс Џојс – „Даблинци“ (Dubliners)

„Даблинци“ (Dubliners) е збирка раскази на ирскиот писател Џејмс Џојс, првпат објавена во 1914 година. Тоа е неговото прво значајно дело и едно од најважните остварувања на модернистичката литература од 20 век.

Преку петнаесет раскази, Џојс го прикажува секојдневниот живот на жителите на Даблин на почетокот на 20 век – обични луѓе фатени помеѓу сиромаштијата, религијата, општествените ограничувања и неостварените желби. „Даблинци“ е дело за парализа – збор со кој самиот Џојс го опиша основното чувство што ги испреплетува сите раскази. Ликовите се заробени во своите животи, често неспособни да дејствуваат, да се менуваат или да го остварат она што го посакуваат. Таа „парализа“ не е само физичка или психолошка, туку и општествена и морална. Даблин се прикажува како место кое го ограничува поединецот преку сиромаштија, религија, традиција и политика.

Дон Делило – „Белa бучава“ (White Noise)

„Белa бучава“ е роман на американскиот писател Дон Делило, објавен во 1985 година. Се смета за едно од најважните дела на современата американска литература и клучен роман на постмодернизмот.

Приказната се одвива во мал американски универзитетски град. Главниот лик е Џек Глендини, професор кој предава студии за Хитлер на локалниот колеџ – апсурден и ироничен академски програм кој веќе на самиот почеток го поставува тонот на романот. Тој живее со својата четврта сопруга, Бабет, и нивното големо, сложено мешано семејство составено од деца од претходни бракови. Наизглед, нивното секојдневие е мирнои типично американско – купување во супермаркет, телевизија, семејни вечери, разговори за тривијални работи. Сепак, под таа површина владее опсесивен страв од смртта – тема која станува централна низ целиот роман. Сè се менува кога се случува хемиско загадување што ги принудува жителите да се евакуираат од градот. Во тој хаотичен период, Џек и неговото семејство се соочуваат со реален страв и неизвесност, а сè она што до тогаш го избегнувале – прашањата за животот, смртта, смислата и вистината – станува невозможно да се игнорира.

Овој роман е за смртта, медиумите, потрошувачката култура и де-хуманизацијата на современото општество. Делило ја прикажува реалноста во која луѓето повеќе веруваат на телевизијата, вестите и рекламите отколку на сопственото искуство.