Украинскиот претседател Володимир Зеленски во средата призна дека мировните преговори во Лондон биле исполнети со „емоции“ и вети дека Украина ќе се придржува до својот устав – прикриена алузија на американската критика кон неговиот став дека Киев никогаш нема да ја признае руската контрола врз полуостровот Крим.
„Емоциите беа на врвот. Но, добро е што пет држави се сретнаа за да го приближат мирот“, напиша Зеленски на „Х“ по разговорот. „Американската страна ја сподели својата визија. Украина и европските партнери ја претставија својата. И се надеваме дека токму ваквиот заеднички напор ќе доведе до траен мир.“
Разговорите во Лондон меѓу американски, украински и европски претставници за ставање крај на руската агресија врз Украина беа засенети откако американскиот државен секретар Марко Рубио ненадејно го откажа своето патување во Велика Британија. Многу аналитичари сметаат дека врз Украина се врши притисок набрзина да прифати загуба на територија. Новиот американски план не е мировен, пишува британскиот „Телеграф“. Уредникот и аналитичар Кон Кафлин тврди дека тој претставува поттик за продолжување на војната.
Предлогот од седум точки на американскиот претседател Доналд Трамп за ставање крај на конфликтот во Украина можеби претставува многу нешта, но дефинитивно не е мировен план. Тоа е план за продолжување на војната. Предавање, капитулација, предавство, отстапување, напуштање – овие зборови подобро го опишуваат срамниот предлог што администрацијата на Трамп моментално го промовира низ Европа. Наместо да се обидат да ги решат основните причини за конфликтот – односно, неиспровоцираната руска инвазија врз суверена држава – Трамп и неговите соработници дојдоа до изопачен заклучок: дека најдобриот начин да се постигне мир е да се награди рускиот претседател Владимир Путин за неговиот чин на воена агресија, пишува „Телеграф“.
Тоа, според написот, е суштината на предлогот претставен во едностраничниот документ што им бил доставен на западните дипломати на вчерашниот состанок во Лондон. Предлогот му дозволува на Путин да ја задржи речиси целата украинска територија што ја зазеде од почетокот на инвазијата во 2014 година, додека не нуди речиси ништо за возврат на Украина – која, без сомнение, е жртвата во овој конфликт. Најдрскиот дел од планот, што Трамп го нарекол „последна понуда“, предвидува дека, во замена за прекин на непријателствата долж тековните фронтови, Вашингтон правно ќе ја признае руската контрола над Крим. Покрај тоа, Русија би добила и де факто признавање на целата територија во источна Украина што ја окупирала и незаконски ја анектирала во последната деценија.
Овие отстапки не само што ги наградуваат долгогодишните напори на Путин за уништување на украинската независност – туку претставуваат и очигледно кршење на еден од основните принципи на меѓународниот поредок по Втората светска војна: дека суверенитетот и територијалниот интегритет на секоја држава се неприкосновени.
Ако на Русија ѝ се дозволи да го погази овој основен принцип, што ќе ја спречи Кина да го нападне Тајван или Аргентина да ги преземе Фолкландските Острови? Наместо рецепт за траен мир, капитулацијата на Трамп пред Москва создава предуслови за идни конфликти.
Останатите елементи од т.н. „мировен договор“ на Трамп се исто така неприфатливи за секој што го поддржува правото на Украина на самоодбрана. Освен што се бара од Киев да се откаже од делови од својата територија, договорот го условува и со напуштање на аспирациите за членство во НАТО. За возврат, неформална група европски земји – веројатно референца на „коалицијата на подготвените“ на Кеир Стармер – би дала „силни безбедносни гаранции“ за заштита од идна руска агресија.
Бидејќи договорот не вклучува американска воена поддршка – една од клучните точки за Стармер – предлогот веќе изгледа осуден на пропаст. Дополнително, Трамп му нуди на Путин значајни поттикнувања: укинување на санкциите од 2014 година и економска соработка во енергетскиот и индустрискиот сектор.
Речиси е неверојатно што Трамп, кој вети дека ќе ја заврши војната во рок од 24 часа, успеал да продуцира документ кој не само што е длабоко погрешен, туку претставува и директна закана за светскиот мир. Специјалниот пратеник на Трамп, Стив Виткоф, очигледно го составил овој пародиен договор по четиричасовни разговори со Путин минатата недела во Москва. Судејќи според исходот, најдобриот можен опис на неговите напори е дека тој едноставно ги пренел диктатите на Кремљ.
Путин веројатно ќе тврди дека овој договор – доколку биде прифатен – го оправдува неговото поттикнување на војната, која досега одзеде стотици илјади животи и остави делови од Украина разрушени и ненаселиви. Но што е уште поважно – тоа ќе ѝ овозможи на исцрпената руска војска да се прегрупира и подготви за нови агресивни потези против европските граници, уверена дека дури и напад врз НАТО земји нема да предизвика американска реакција.
Одеднаш, изјавата на Трамп за време на кампањата – дека ќе ја охрабри Русија да ги нападне НАТО сојузниците што не вложуваат доволно во одбраната – добива сериозна тежина меѓу европските партнери. Со оглед на отворениот презир на оваа администрација кон европските интереси, потврден преку ненадејното повлекување на Рубио и Виткоф од самитот во Лондон, европските лидери мора да следат примерот на Украина и да сфатат дека повеќе не можат да се потпираат на САД за нивната безбедност.
Судејќи според првичната реакција на претседателот Зеленски, Украина најверојатно ќе одлучи дека е подобро да продолжи со борбата отколку да го прифати националното понижување со откажување од својата територија. А доколку на европските лидери им треба уште еден аргумент дека самите треба да се грижат за својата безбедност – тогаш овој „мировен договор“ на Трамп им нуди сè што им е потребно, заклучува Кафлин.
Денес
