Тешко е да се замисли дека некој во Украина може да ги разбере изјавите на американскиот претседател Доналд Трамп, според кои долгата и жестока борба на земјата против руската агресија е „виновна“ за продолжувањето на војната, а претседателот Володимир Зеленски е „недемократски“ лидер. Навистина, нови избори во Украина не беа одржани навреме, но само овој американски претседател може да тврди дека тоа е неоправдано, имајќи предвид дека земјата веќе три години се бори за својата слобода и независност, пишува Дојче веле.

Но, изјавите на Доналд Трамп предизвикаа шок не само во Украина, туку и во многу земји од Централна и Источна Европа. Ова прашање не е поврзано само со поддршката за Украина, туку со основниот принцип во оваа војна – дали може да се дозволи промена на границите со воена сила?

До каде е подготвен Владимир Путин да ги испрати своите тенкови? Средбата меѓу шефовите на дипломатиите на САД и Русија во Ријад, за шефот на кабинетот на романскиот претседател, Кристијан Диаконеску, изгледа како подготовка за „нова Јалта“ и поделба на сферите на интерес низ Европа. Дали Трамп е подготвен да ја отстапи Романија на Путин и да ги повлече американските војници стационирани во таа земја?

Историски паралели: Минхен како предупредување

Романскиот политиколог Владимир Тисманеу не се двоуми да ја нарече средбата во Ријад „предавство“ – и на Украина и на вредностите на кои се заснова Западот.

Тој дури го споредува Ријад со „новиот Минхен“, мислејќи на договорот од 1938 година, кога западните сили му ја отстапија на Хитлер областа Судети во Чехословачка – што набргу доведе до целосна нацистичка окупација и Втората светска војна.

На овој историски преседан се повика и полскиот претседател Доналд Туск, кој по повод Минхенската безбедносна конференција напиша на социјалните мрежи:

„Како турист, го сакам тој град. Како историчар и политичар, можам само да кажам: Минхен – НИКОГАШ ПОВЕЌЕ!“

Туск неуморно предупредува:

„Принудената капитулација на Украина ќе значи капитулација на целата западна заедница.“

Стравот расте во Источна Европа

Во земјите што порано беа дел од советскиот источен блок, стравот дека повторно ќе бидат оставени на милост и немилост на Русија е сè поголем. Во Романија и соседна Молдавија зачестуваат инцидентите со руски ракети и воени авиони, а во февруари романскиот парламент дури донесе закон со кој се овластува соборување на руски ракети што влегуваат во нивниот воздушен простор.

„Безбедноста на Украина е и безбедност на Европа и на Романија. Ние ја поддржуваме Украина не само од хуманитарни причини, туку затоа што тоа е и во наши стратешки интереси,“ предупредува привремениот романски претседател Илие Болозан.

Чудната хармонија меѓу Вашингтон и Москва

Кои се „стратешките интереси“ на новата американска администрација, Европејците повеќе не се сигурни.

Не само што Илон Маск ги поддржува популистичките партии во Европа, кои често покажуваат разбирање за политиката на Кремљ, туку неодамна, на Минхенската конференција, американскиот потпретседател Џеј Ди Венс ја обвини Романија дека ги поништиле резултатите од првиот круг на претседателските избори, во кој екстремистичкиот и проруски кандидат Калин Ѓорѓеску освои најмногу гласови.

Некои поранешни членки на Варшавскиот пакт ја оправдуваат попустливоста на Вашингтон кон Кремљ. Унгарскиот премиер Виктор Орбан, како и бугарскиот претседател Румен Радев, ја поздравија „мировната иницијатива“ на Трамп и уште еднаш ја предупредија своите влади да не испраќаат воена помош за Украина. Слична беше и реакцијата на словачкиот премиер Роберт Фицо, кој неодамнешната средба во Париз за поддршка на Украина ја нарече „состанок на пријателите на војната“ со кои Словачка „нема никаква врска“.

Источна Европа не е подготвена да се предаде

Но, не сите во регионот ја прифаќаат новата политика на Вашингтон со леснотија. Чешкиот претседател Петр Павел изјави дека е потребна „цврста доза на цинизам“ за да се нарече Зеленски диктатор. Литванскиот претседател Гитанас Науседа е уште подиректен во својата проценка за тоа колку Европа сè уште може да смета на поддршката од САД.

Литванија неодамна претстави план од шест точки што треба да ја направи Европа поавтономна во одбранбените прашања. „Ова не подразбира само зајакнување на нашите сопствени вооружени сили, туку и инвестиции во воената индустрија на Украина, како и уште построги санкции против Русија,“ истакна Науседа.

Во меѓувреме, прашањето што ги мачи сите во регионот останува исто:

Дали Путин ќе запре во Украина – или Источна Европа е следната цел?