Матија, уште како мало девојче со баба си ги посетувала магичните херцеговски ридови со опојни мириси. Таа била заинтересирана за диви цвеќиња и растенија. Запознала стотици од нив. Не само како изгледаат, туку и зошто се на овој свет, какви се нивните имоти, како можат да му служат на човекот … На почетокот, се разбира, таа немала поим дека тоа ќе и стане животна определба, начин на кој ќе помага на другите. Кога постарите и рекле: „Учи, не знаеш за што може да ти затребаат“, таа не обрнала многу внимание. Сè до еден ден.

Чудесната приказна за Матија Пауновски започнува во 1971 година, кога лекарите ја „отпишале“ поради рак на матката и метастази кои се прошириле на коските и другите ткива. Била отпуштена од болница без никаква надеж. И покрај најмрачните прогнози, предавањето не беше опција – таа се впуштила во борба која ѝ го свртела животот наопаку. Децата, сопругот, мајката и бабата се упатиле по ридовите да берат билки.

Зелената магија на Херцеговските ливади

„Ме лекуваа најдобрите специјалисти во Мостар и Загреб. Бев оперирана, но немаше никакво подобрување. Се сетив на предупредувањето дека можеби еден ден ќе ми биде потребно познавањето на билките“, своевремено изјавила Матија.

„Им реков на моите домашни да не очајуваат. Ги испратив децата по ридовите да земат билки. Ги подучив што да прават, како да ги берат. Секој ден, уште додека росата беше на ливадите. Немав време да ги направам, само го исцедив сокот. Не знаев ни како што и колку да земам. Сето тоа беше случајно, според некој внатрешен импулс. Кога не беше вкусно, размислував како да го направам подобро. Почнав да мешам сок од одредени билки со мед, вистински херцеговски мед. Смислував како да си помогнам и успеав. Но, ниту тогаш, ниту сега, не ја негирам науката, медицината“, зборувала Пауновски.

По осум месеци борба, таа отиде кај лекарот кој гледал со неверување. Анализите покажале дека туморот исчезнал и дека Матија е сосема здрава жена.

„Најпрво почувствував дека ми се враќа силата, дека ми се враќа расположението. Почнав да се дебелеам, па ме предупредија дека ќе ја изгубам линијата. Мислев, каква линија, какви „бакрачи“! Влогот беше многу поголем, здравје, и уште повеќе – живот. Ако луѓето не можеа да ми помогнат, природата ми помогна. Конечно, таа и го дава животот. Зошто не би и здравјето?“

Секоја болест има своја билка

Матија Пауновски набрзо одлучила да им помогне не само на најблиските, туку и на сите луѓе за чии здравствени проблеми има потенцијално решение.

„Кога си помогнав себеси, ветив дека ќе им помагам на другите колку што можам, дека ќе учам за да можам да го правам тоа што подобро. Во тоа сум на баба ми по мајка. Таа многу добро ги познаваше растенијата. Таа ми говореше: ’Билките се берат меѓу двете Богородици. Се врзуваат во снопови и се чуваат во сенка‘. Тие растенија одвреме-навреме ги вареше во земјен чајник, ги даваше на семејството да ги испие, заради здравје, а и самата ги пиеше. Ако слушнеше дека некој се разболел во селото, му ги нудеше своите билки. Се сеќавам на нејзините зборови: Жалфијата е добра за белиот (белите дробови), а дивата нане за црниот црн дроб (џигерот)’, се присетила Матија во една прилика.

Нејзините пријатели ја опишувале како извонредна жена со авантуристички дух полн со љубов и хармоничен однос со природата. Собирала информации од целиот свет, се усовршувала со јужноамерикански Индијанци, била почитувана членка на Американската асоцијација за природна медицина, учесничка на светски конгреси, носителка на бројни признанија, награди и пофалби.

„Постепено почнав да создавам свој систем за лекување“, пишувала таа во една од нејзините книги.

„Создавав свои рецепти почнувајќи од соковите од свежи билки како најважна состојка. Од тој првичен став не се откажав ни подоцна. За секоја болест наоѓав соодветен вид на сок. Затоа што секоја болест има своја билка“.

И по Матија, Матија

„Да не ја „пасев тревата“, немаше да бидам овде денес“, зборувала Пауновски во едно од нејзините последни телевизиски интервјуа.

По смртта на Матија на 10 јуни 2013 година, работата ја презеде нејзиниот син Миленко Пауновски, чија безрезервна поддршка ја имала во текот на целиот живот. Како угледен и семеен човек, му било важно да ја продолжи традицијата. Во светот на лековитите билки ги вовел и своите деца, трудејќи се да им пренесе богатство, знаење и искуство.

„Мојата и задачата на мојот син е да им помагаме на луѓето, да го избркаме од нивното тело злото кое го убива, а народната медицина има решение за сè. Се откажувам само ако ми се јави мисла дека моите билки не можат да помогнат. Има и такви случаи. За среќа, малку се. За повеќето од нив, сепак, моите билки помагаат“, изјавила Матија.

Миленко Пауновски ја надминал мајка си во подготовката на билни препарати. „Мојот син знае сè исто како мене, и многу повеќе од мене.“

По смртта на Миленко во 2018 година, аптеката продолжила да работи на гордост на семејството Пауновски, неговите ќерки Матија и Атина, внуките на најпознатата билкарка на просторите на стариот континент.