Пред околу 2.000 години, кога Римјаните го уништиле Ерусалим во 70 година од нашата ера, нивната војска го запалила големиот еврејски храм. Пожарот целосно го уништил храмот и неговата околина, а освојувањето ставило крај на еврејскиот живот во градот, пренесува „Тајмс оф Израел“.
Два милениуми подоцна, трагите и пепелта од пожарот сè уште се јасно видливи на еврејската ритуална бања, позната како микве на хебрејски. Таа е откриена на само неколку чекори од Храмовата Гора, во откритие објавено од Израелската управа за антиквитети или „ИАА“ (IAA) и Фондацијата за наследство на Западниот ѕид во понеделник.
„Ерусалим не бил град со храм, туку храм со град – изјавил директорот на ископувањата на „ИАА“, Ари Леви.
На ова ископување археолозите за првпат го идентификуваат изгорениот слој од уништувањето во 70 година од н.е. Имало многу ритуални бањи околу оваа област, бидејќи пред да се дозволи влез во Храмот, требало да се прочисти во микве. Ова важело за Евреите кои живееле трајно во градот, а исто така и за еврејските аџии кои доаѓале трипати годишно за еврејските празници Пасха, Шавуот и Сукот.
Достапна преку четири стрмни скалила, структурата, со димензии од 3,05 метри во должина, 1,35 метри во ширина и 1,85 метри во висина, има впечатлива сличност со современите еврејски ритуални бањи. Врежана во карпестата подлога, миквето стоело во област која содржела неколку јавни згради.
Ритуалната бања била изградена во соба за да се обезбеди приватноста на капачот, што е индицирано од камењата од уривањето на собата што истражувачите ги пронајдоа во базенот. Лево од неа, водоводот што се користел за полнење на миквето останува јасно видлив.
Ѕидовите на миквето и дел од околната почва се поцрнети од оган, што сведочи за последните, трагични денови на древниот Ерусалим. Изгорениот слој им овозможи на археолозите да утврдат дека ритуалната бања е изградена во доцниот период на Вториот храм, пред уништувањето на Храмот. Две монети од 1 век од н.е. исто така се откриени во миквето и испратени во лабораторија за чистење и понатамошна анализа.
„Миквето било запечатено под изгорениот слој. Под слојот, во внатрешноста на миквето, пронајдовме значителна количина материјал, парчиња керамика, парчиња стакло и парчиња камени садови“, рекол Леви.
Леви рече дека тимот, исто така, планира да спроведе радиојаглеродно датирање на примероци од миквето, откриено минатата недела, за кое ќе треба време да се истражи.
Проектот започна во годините на пандемијата (2020-2021), кога, искористувајќи го недостатокот на посетители, археолозите можеа да затворат дел од плоштадот за да ја извршат потребната работа за отворање на масивната област за ископ, вклучително и изградба на десетици столбови и зајакнат таван за поддршка на подот погоре.
Според Леви, археолозите откриле неколку импресивни наоди, вклучувајќи згради и артефакти од населбата Муграби кои датираат од отоманскиот, византискиот и римскиот период.
Остатоци од римска бања од 3-ти или 4-ти век од нашата ера, кога Ерусалим бил преименуван во Аелија Капитолина и Евреите биле забранети од градот, стоеле само неколку метри од миквехот.
Леви верува дека, откако ќе стигнат до слојот на уништување, ќе можат да дознаат повеќе за животот во Ерусалим пред 70 година од нашата ера.
