Родум од арктичките води на северната хемисфера, гренландските китови можат да живеат со векови, а научниците мислат дека знаат зошто.
Овие мистериозни џинови, кои ги населуваат арктичките води на северната хемисфера, живеат неверојатно долго. Толку долго што ловците на домородните Инупијати во Алјаска пронашле врвови од харпун од викторијанската ера всадени во нивното сало, а информациите за поединечните гренландски китови се пренесуваат низ генерациите, пишува „Смитсонијан“.
Тие не само што се најдолговечните цицачи на Земјата, туку се и речиси најстарите животни. Досега, најстариот познат примерок бил стар 211 години. Ова значи дека некои китови кои пливаат во океаните денес можеби се родени на почетокот на 19 век.
Со оглед на нивниот неверојатен животен век, не е ни чудо што научниците се исклучително љубопитни да откријат како овие масивни цицачи од сто тони успеваат да живеат толку долго. Во нова студија објавена во списанието „Nature“, тим истражувачи предводени од научници од Универзитетот во Рочестер веруваат дека пронашле барем дел од одговорот. Во споредба со другите цицачи, гренландските китовите имаат невообичаено висока концентрација на протеин наречен CIRBP.
Познато е дека овој протеин ги поправа двојните прекини на ДНК во ситуации каде што обете нишки од спиралата на ДНК се прекинати, што обично води до болести и го скратува животниот век.
„Ова истражување покажува дека е можно да се живее подолго од типичниот човечки животен век“, вели Вера Горбунова, професорка на Универзитетот во Рочестер и главен автор на студијата.
„Со проучување на единствениот топлокрвен цицач кој живее подолго од луѓето, добиваме увид во механизмите што овозможуваат таков продолжен животен век, истакнувајќи ја важноста на зачувувањето на геномот за долговечноста.“
Проучувањето на овие прекрасни суштества е полесно да се каже отколку да се направи. Не можете да ги одгледувате во лабораторија (можат да пораснат до 18 метри во должина), а некои популации сè уште се загрозени, според Меѓународната унија за зачувување на природата (IUCN), што ги прави тешки за наоѓање.
На почетокот, научниците претпоставуваа дека на китовите им е потребен поголем број генетски мутации што водат до формирање на канцерогени клетки за нивните клетки да станат малигни. Сепак, тие го открија спротивното: им требаат помалку такви шокови, а нивната тајна всушност лежи во тоа што воопшто не ги акумулираат овие мутации.
За да го пронајде одговорот, тимот анализирал ткиво од кит од грофовија и открил дека иако постојат повеќе видови протеини за поправка на ДНК, CIRBP се појавува во до 100 пати повисоки концентрации. Кога овој протеин бил додаден во човечки култури, поправката на ДНК се подобрила и животниот век на клетките бил продолжен, како што се очекувало. Интересно е што кога клетките биле изложени на пониски температури, тие почнале да произведуваат уште повеќе CIRBP.
Иако научниците сега го разбираат механизмот зад долговечноста на гренландскиот кит, преведувањето на тоа знаење на вид голем мајмун кој еволутивно се разликува од китовите повеќе од 94 милиони години ќе биде исклучително тешка задача.
„Постојат многу начини за подобрување на зачувувањето на геномот, а сега дознаваме дека постои уникатен пат што се развил кај китовите со грофовија каде што нивото на овој протеин е драматично зголемено“, рече Горбунова. „Сега треба да откриеме дали можеме да развиеме стратегии што би го активирале истиот механизам кај луѓето.“
