Научниците конечно го потврдиле она што многумина од нас веќе одамна го чувствуваме – времето навистина оди побавно кога сте во теретана. И не, не станува збор за здодевноста, ниту за личноста на лентата покрај вас која не престанува да зборува на телефон.
Во малото истражување, учесниците возеле статичен велосипед и потоа се обиделе да проценат кога ќе поминат 30 секунди. Резултатите покажале дека испитаниците во просек „мереле“ време 8–9% побрзо отколку што навистина минувало, што значи дека им се чинело дека часовникот оди побавно.
Иако оваа студија на прв поглед изгледа забавно, ефектот кој е откриен отвора бројни важни прашања за тоа што всушност се случува во нашето тело и ум за време на физичка активност. Научниците се фокусирале на психолошките аспекти, но е јасно дека за време на вежбање се случуваат и бројни физиолошки промени. За спортистите кои сакаат да го подобрат ритамот и прецизноста за време на тренинг, ова би можело да значи дека мора да се земат предвид целосен спектар различни фактори.
Во истражувањето учествувале 33 испитаници кои на статичен велосипед поминувале 4000 метри. За време на секое возење, од нив било побарано да проценат поминување на 30 секунди на пет точки: пред стартот, по 500, 1500 и 2500 метри, и веднаш по завршувањето.
Учесниците извршиле три различни возења: првото сами (како тест на време), второто против виртуелен противник и третото како вистинска трка против реален противник. По секое возење ги оцениле своите чувства на напор, но не им било кажано со која брзина треба да возат, освен во трката со противникот.
Резултатите биле изненадувачки: „Немало разлика помеѓу различните услови на вежбање ниту помеѓу измерените точки“, наведуваат истражувачите. Со други зборови, присуството на противник или дополнителниот напор да се победи не го промениле субјективниот впечаток за минување на времето, дури ни кога физичкиот напор се зголемувал.
Иако истражувањето е мало, со само 33 учесници, тимот научници истакнува дека нивните заклучоци се нови и без преседан во досегашната литература. Науката за спорт и физиолошката подготовка на спортистите во последните неколку децении напреднала со огромни чекори, отворајќи можности за испитување на сосема нови феномени, а перцепцијата на времето за време на физички напор сигурно е еден од нив.
Студијата е објавена во научното списание „Brain and Behavior“, а авторите на студијата, научници од Холандија и Англија, се фокусирале на спортско-психолошкиот аспект на проблемот. Нивниот заклучок е јасен: ако натпреварувањето и присуството на ривалите не помагаат времето да се „доживее побрзо“, спортистите мора да најдат други начини да останат ментално ангажирани и мотивирани за време на тренинг.
Точното темпирање и одржувањето на ритамот се пресудни за врвните спортисти. На пример, Мајкл Фелпс се потпирал на ментална визуелизација, техника со која во мислите „преминува“ низ целиот настап до ниво на автоматски рефлекс. Секоја секунда и движење се важни: погрешен момент на свртување би можел да значи пропуштен светски рекорд.
„Потребни се уште истражувања за целосно да се разбере улогата на надворешните фактори, интензитетот и траењето на вежбањето врз перцепцијата на времето за време на физичка активност“, заклучуваат авторите. „Сите овие фактори влијаат на точноста на темпирањето, ритамот и успешно постигнување оптимални резултати во различни спортови.“
Тие додаваат дека современите технологии, како светлосни системи кои го следат ритамот на тренингот, би можеле да им помогнат на спортистите полесно да го контролираат темпото и потрошувачката на енергија. Бидејќи, како што заклучуваат истражувачите, управувањето со времето за време на физички напор не е само психолошки предизвик, туку вештина која секој мора сам да ја научи и усоврши.
