Најмладиот океан на светот пресудил на илјадници бродови, а во неговите длабочини се кријат богати нафтени наоѓалишта

Точка

20/10/2025

16:55

577

Големина на фонт

а а а

Домот на најопасните морски води во светот, најдолгиот планински венец на планетата, најсолениот, но и најмладиот океан на светот — сето тоа, и уште многу повеќе, е Атлантскиот океан, најпознатата „бара“ на светот, воден простор со кој човештвото отсекогаш било опсесирано и восхитено.

И денес е така, а некои од работите што ги научивме низ историјата за овој океан се навистина фасцинантни.

Приказната за Атлантикот е полна со возбудливи поглавја и неверојатна важност.

Шест пати поголем од Соединетите Држави

„Стиснат“ помеѓу Америките од едната страна и Европа и Африка од другата, Атлантскиот океан со своите 106.400.000 квадратни километри е втор по големина океан на светот, веднаш по Пацификот.

Тој е шест пати поголем од САД и покрива околу 20 проценти од површината на нашата планета.

Во географска и научна смисла, се дели на Северен и Јужен Атлантик. На најтесниот дел е широк 2.840 километри, а вкупната должина на неговите брегови изнесува 111.866 километри.


Името го добил по Титан од грчката митологија

Името на Атлантскиот океан потекнува од грчката митологија – го добил по титанот Атлас, кој, според преданието, го држел небото на своите рамена. Тој е најмладиот од сите океани, стар околу 150 милиони години, но воедно и најсолениот океан на светот.

Најголемата плима и осека се забележани во заливот Фанди (Bay of Fundy), каде што разликата достигнува дури 18 метри, додека висината на брановите ретко надминува 15 метри.

Најголемите бранови досега се забележани крај ртот Хорн, познат по своите екстремни и непредвидливи морски услови.


Длабок е дури 8376 метри

Атлантскиот океан претставува еден од најфасцинантните екосистеми на светот. Во неговите длабочини живеат некои навистина необични суштества, што и не изненадува со оглед на неговата разновидност и големина.

Просечната длабочина на океанот изнесува околу 3.338 метри, додека најдлабоката точка достигнува неверојатни 8.376 метри.

Станува збор за Порториканскиот ров, а неговиот најдлабок дел е познат како „Milwaukee Deep“ — една од најмистериозните и најтешко достапни точки на планетата.

Во Атлантикот се наоѓа најдолгиот планински венец на планетата

Кога веќе зборуваме за неговите длабочини, дното на Атлантикот е нешто порамно од она на Пацификот, но токму таму се наоѓа Средноатлантскиот гребен (Mid-Atlantic Ridge) — најдолгиот планински венец на планетата, дури четири пати подолг од Хималаите.

Овој венец, долг околу 16.000 километри, го дели Атлантскиот океан на два дела, односно на северен и јужен Атлантик.

Атлантикот е, исто така, дом на некои од најголемите естуари во светот, како што е заливот на реката Амазон, а неговиот најголем остров е Гренланд.


Дом на Саргашкото Море и Бермудскиот триаголник

Во Атлантскиот океан се наоѓа едно навистина исклучително и единствено море – Саргашкото море. Тоа е единственото море на светот без брегови, а неговите граници ги оформуваат океанските струи. Името го добило по специјалната алга саргасо, која обилно расте по неговата површина, а морето е познато по својата длабока, интензивно сина боја.

Во Атлантикот се наоѓа и озлогласениот Бермудски триаголник, дел од океанот познат по многубројни мистериозни и необјасниви исчезнувања на бродови и авиони.

Атлантикот е, исто така, вечното почивалиште на најпознатиот брод во светот – Титаник.


Клучен за климатските обрасци на планетата

Атлантскиот океан е неверојатно важен за нашиот опстанок. Токму циркулацијата на водата, односно сложениот систем на морски струи познат како Северноатлантска меридионална обртна струја (AMOC), има клучна улога во оформувањето на климатските обрасци на нашата планета.

Покрај тоа, Атлантикот е одговорен за создавање на околу 20 проценти од светскиот кислород, што го прави еден од најзначајните природни системи за одржување на животот на Земјата.


Неверојатно важен во економска смисла

Преку Атлантикот поминува дури 70 проценти од светската морска трговија, а во него се наоѓаат и богати наоѓалишта на нафта и природен гас, особено во јужниот дел на Карипското Море и покрај африканската обала. Исто така, значителни наоѓалишта има и покрај Шкотска и Норвешка.

Во контекст на риболовот, во Атлантикот се уловуваат две петини од вкупната морска риба на светот, што го прави клучен за глобалната прехранбена индустрија.