Штом ќе влезете во јавен тоалет, тешко е да се одолее на чувството на гадење. Глетката на урина по даската и по подот, интензивниот мирис на туѓите телесни течности – сето ова може силно да ги погоди сетилата.

Луѓето често ја отвораат вратата од кабината со лактот, пуштаат вода со ногата или го покриваат целото седиште со хартија и вршат нужда ако сè им изгледа премногу одбивно, пишува Би-би-си.

Но, дали навистина можете да се заразите само од даската на тоалетната школка? Или сите тие сложени техники за да се избегне контактот се сосема непотребни? Еве што велат микробиолозите.

Што веројатно нема да „закачите“

„Теоретски, да, можно е да се заразите од тоалетната школка, но ризикот е занемарливо мал“, рекла Џил Робертс, професорка по јавно здравје и микробиологија на Универзитетот во Јужна Флорида.

Сексуално преносливи болести? Бактериите и вирусите што ги предизвикуваат – од гонореја до кламидија – не можат да преживеат долго надвор од телото, а особено не на ладна и тврда површина како тоалетна школка. Затоа се смета дека повеќето сексуално преносливи болести се пренесуваат само преку директен генитален контакт и размена на телесни течности. За да постои ризик, би требало буквално веднаш да пренесете свежи телесни течности од даската на вашите гениталии, објаснила Робертс.

Слично е и со болестите што се пренесуваат преку крвта – крвта би ја виделе и би ја избегнале, а и самите шанси за пренос по тој пат без сексуална активност или игли речиси не постојат. Ниту инфекциите на уринарниот тракт исто така е малку веројатно да се добијат од даската на тоалетната школка – би требало да се внесе поголема количина фекалии во уринарниот тракт, што е тешко замисливо. Многу почеста причина за инфекции на уринарниот тракт е бришењето на сопствениот измет премногу блиску до гениталиите.

Што може да се пренесе

Исклучок се некои подолготрајни вируси, како што е ХПВ, кои можат да преживеат до една недела на површините, бидејќи имаат цврста протеинска мембрана. Сепак, за да влезат во организмот, потребна е оштетена кожа или рана на гениталната регија. Затоа ХПВ главно се пренесува преку сексуален контакт.

Теоретски, и херпес вирусот би можел да се пренесе и од даската, но ова е многу малку веројатно и генерално би претставувало ризик само за луѓе со слаб имунитет.

Дали треба да ја покриете таблата со хартија или да клечите?

Многумина сметаат дека најчистото решение е да ја оближете даската со хартија или да користите заштитни навлаки, а некои претпочитаат да клекнат. Сепак, хартијата и навлаките се порозни, па затоа микробите можат да продрат. Клечењето може да направи повеќе штета отколку добро – кај жените, напрегањето и нецелосното празнење на мочниот меур дури може да го зголемат ризикот од уринарни инфекции.

Каде е вистинскиот ризик

Главниот проблем не е во контактот на гениталиите со даската, туку во рацете. Со допирање на даската и другите површини, бактериите и вирусите стигнуваат до рацете, а потоа преку лицето и устата во организмот. На даската може да бидат бактерии како што се Ешерихија коли, салмонела, шигела или стафилокока, кои предизвикуваат гадење, повраќање и дијареја (пролив). Фекалиите може да содржат и норовирус, кој е исклучително заразен и отпорен и може да преживее на површините и до два месеци.

Студиите покажуваат дека луѓето имаат поголема веројатност да се заразат со норовирус од контаминирани површини во бањата отколку од ковид или аденовирус. Сепак, ризикот не е голем, бидејќи јавните тоалети се чистат неколкупати на ден, додека просечното домаќинство го прави тоа еднаш неделно.

„Во Соединетите Американски Држави, домашните тоалети често се повалкани од јавните“, вели Чарлс Герба, професор по вирусологија на Универзитетот во Аризона. Неговото истражување покажува дека би било идеално да се чисти бањата дома на секои три дена.

Внимавајте на „тоалетното кивање“

Најголемиот ризик се крие во таканаречениот „тоалетниот облак“. Кога ќе пуштите вода, микробите од тоалетната школка се распрскуваат насекаде и врз вас ако сè уште сте во кабината. Проценките велат дека 40-60 отсто од честичките можат да се кренат во воздухот. Патогени како што е Clostridium difficile, се чести во болниците, лесно се шират на тој начин.

Затоа не се опасни само даските, туку и рачките, чешмите, славините, кваките и подот, кој е најзагадената површина во тоалетот. Тука често се наоѓаат и вирусите на грипот, кои се пренесуваат со кивање и кашлање.

Како да се намали ризикот

Најдобрата заштита е да се допира што е можно помалку. Производителите на тоалети треба да прават бесконтактни системи (пуштање вода, славини, сушачи). Затворањето на капакот пред да се пушти водата не помага многу, бидејќи честичките излегуваат и од страните. Некои експерти дури веруваат дека е подобро да се исфрлат капаците, за да се избегне непотребното ракување, односно допирање.

Во здравствените установи се користат заштитни штитници на тоалетните школки и специјални спрејови што го дезинфицираат воздухот. Уште една стратегија е „да пуштите вода и веднаш излезете“, а се препорачува и да се почека 10 минути пред да се влезете по претходниот корисник.