„Но, секој чекор, секој километар, ќе вреди. Такиле е навистина посебен остров, на надморска височина каде што потешко се дише, а каде што текстилот раскажува една магична приказна…“, го започнува својот неверојатен патопис Марина Хрупиќ, за „Putni Kofer“.

Патека со поглед на езеро големо како море

„Сеќавањата сè уште се живи. Како што излегувам од бродот на брегот, па потоа одам по патеката, поминувам низ порти. Кај една од нив, во нивната сенка, седи еден маж, а по другите се качува едно мало девојче. Сонцето е силно и пријатно грее, но истовремено ги крие нивните лица. Од другата страна, ја осветлува површината на езерото, дополнително истакнувајќи ја неверојатната сина боја на Титикака, која потсетува на морето. Освен таа сина, тука е и зеленилото на бројните тераси и дрвја, но и сивкастите и кафени камења и суви ѕидови. Крововите на куќичките расфрлани по падините се во разни бои… Боите се силни на овој остров. Но и мирот. Иако бев дел од туристичка група, смиреноста во која тој ден зачекоривме сите ние љубопитни туристи, беше опиплива. Тука важат некои други правила…“

Посета на островите на народот Уру и островот Такиле

„Го посетив тој остров на перуанскиот дел од Титикака во 2019 година, за време на моето патување низ Јужна Америка. Посетата беше дел од еднодневна екскурзија што ја резервирав во споменатиот град Пуно. Прво нè однесоа на островите од трска, каде што живее народот Уру, а потоа и на Такиле. Овие првите беа необично искуство, но не можевме да се ослободиме од впечатокот дека сме на еден од островите што веќе го прегазил туризмот. Сè беше подредено на тоа — целта беше да се замине со некој сувенир…

Иако искуството беше навистина интересно, и под сенката на таа комерцијализација имавме можност да дознаеме многу за животот на тие необични, со човечка рака изградени острови, Такиле зрачеше со сосема поинаква атмосфера…“

Центарот на островот се наоѓа на висина од 3.950 метри

„За почеток, станува збор за „вистински“ остров — не остров создаден од човечка рака. Тоа е копнена маса во езерото Титикака со површина од околу седум квадратни километри, а на него живеат околу две илјади луѓе. Највисоката точка му е 4050 метри, а главното село се наоѓа нешто пониско — на 3950 метри надморска височина. Висината не ја чувствувам, бидејќи веќе сум навикната, но глетката околу мене е нешто сосема друго. Особено жителите на островот, кои се нарекуваат Такилењоси — нивната неверојатна култура и нивните златни раце. На островот Такиле, повеќе од природата, најмногу маѓепсуваат токму неговите жители.“

Мажите носат капчиња, жените помпони

„Необично е тоа место. Денес, кога ќе помислам на него — по сите овие години — меѓу првите слики што ми се појавуваат се токму боите. Споменатата сина боја на Титикака, а веднаш потоа и живите бои на тамошните текстили и остриот контраст што тие го прават со црните марами во кои се замотани жените од островот. Се сеќавам и на помпоните. И на тоа како сè се врти околу текстилот — како тој е дел од секојдневието и темел на локалната култура; како секое парче има своја приказна, свое значење, зборува на еден посебен јазик — целосно непознат за неукиот дојденец.“

Магичниот јазик на прекрасно исплетените материјали

„На островот Такиле, мажите носат капчиња. Ако се самци, носат бело-црвени. Ако се во брак — црвени. А за воопшто да размислуваат за женидба, мораат да знаат да штиркаат“, напишав во 2019 година по екскурзијата. Носат капчиња, продолжив тогаш, со помпони. Ако помпонот им виси на страна, тоа значи дека мажот е подготвен за брак и бара сопруга. Ако го носи позади — односно ако му паѓа на задниот дел од главата — значи дека не е. Жените носат црна марама со помпони, продолжувам. Големи помпони значат дека е сама, а помали — дека е мажена…

Тоа е само еден дел од јазикот на текстилот на островот Такиле, каде што, сфатив, времето не го одредуваат стрелките на часовникот, туку играта на плетачките игли и ткаалските разбои.“

Мажите и жените ги имаат поделено работите

„Вештината за изработка на нивните препознатливи текстили е вклучена на листата на нематеријално културно наследство под заштита на УНЕСКО. Ракотворбите што ги изработуваат се сметаат за едни од најквалитетните во Перу, а работите поврзани со нив во тој шарен свет се строго поделени. Жените предат волна и бојат со природни бои. Тие и ткаат. Но, плетењето е исклучиво машка работа. Плетење учат уште како момчиња. Освен со текстил, се занимаваат и со земјоделство. Компирот овде е силен, како и одгледувањето овци. Живеат според старата поука на Инките: „Не кради, не лажи и не биди мрзелив“, а голем дел од приходот денес доаѓа од туристите. Енергијата ја добиваат од соларни панели, користат и генератори…“

Една од илјадниците посетители кои годишно ги посетуваат

„За време на тоа патување, само малку се запознавме со нивниот секојдневен живот. Знаете како обично оди: секогаш имате премалку време на туристички тури на толку посебни места. Ручекот беше вклучен во аранжманот, јадевме пастрмка, а потоа имавме малку време за разгледување. Јас бев само еден од илјадниците туристи кои го посетија островот, кој излезе од еден вид изолација од остатокот од светот дури по 1950-тите. Ова придонесе за фактот дека тие сè уште имаат многу силно чувство за заедница.

Но, и покрај тоа, таму не се чувствував како странец или натрапник. Такиле е толку добродушен, толку пријателски расположен... Такиле е нешто прекрасно, а јас сум среќничка што имав можност да прошетам со него. И да носам дел од него, во своите сеќавања, секогаш со себе.“