Континенталните членки на НАТО итно се обидуваат да ги зголемат трошоците и производството за одбрана, но европските компании се блокирани од финансиските ограничувања и строгите ESG критериуми, кои мерат колку една организација е еколошки, општествено одговорна и транспарентна.
Овие правила ја ограничуваат способноста на компаниите да инвестираат во одбраната, истовремено зголемувајќи го ризикот на индустријата.
– Европскиот финансиски сектор смета дека е неетички да се инвестира во одбранбената индустрија и да се поддржуваат компании кои произведуваат компоненти за нуклеарно оружје, додека истовремено се бара од инвеститорите да ги избегнуваат тие акции поради еколошките цели. На таквите критики адмирал Роб Бауер, шеф на воениот комитет на НАТО во заминување, одговара: „Одете во Сирија, Газа, Украина, Јемен. Погледнете што прави војната со земјата, градот, народот.“ Овие забрани и критериуми создаваат сериозни пречки за малите и непрофитните компании кои често ја составуваат европската одбранбена индустрија.
Поранешниот фински премиер Саули Нинисто истакнува дека европските залихи на тенкови се намалиле за 77% меѓу 1992 и 2022 година, додека бројот на борбени авиони е намален за 57%, а подморниците се преполовени. Овие цифри ја потврдуваат долгогодишната недостаточна инвестиција и регулаторни пречки во европската одбранбена индустрија, што ја прави Европа повеќе ранлива на руските и кинеските влијанија.
Критериумите за ESG не само што го забавуваат напредокот во индустријата, туку и ја намалуваат способноста на европските земји да одржат високо ниво на одбранбени капацитети. Одбранбените компании имаат потреба од инвестиции за да ги одржат своите програми и да развијат нови технологии. Поради недостиг на средства, индустријата не е во состојба да одговори на потребите за зајакнување на одбранбените способности, што може да доведе до сериозни безбедносни ризици во иднина.
Во САД, ситуацијата изгледа сосема поинаку. Американските финансиски институции немаат такви ограничувања и инвестициите во одбранбениот сектор се општествено прифатени. Оваа разлика во политиките создава дополнителен јаз помеѓу САД и Европа. Адмирал Роб Бауер посочува дека одбранбените инвестиции во Европа се во опасност од „огромен јаз“ во споредба со САД, кои трошат до 12 пати повеќе на одбраната.
Европските одбранбени компании мора да најдат начин да комбинираат приватно и јавно финансирање за да ги достигнат своите потреби за зајакнување на одбранбените капацитети. Виктор Валстром од „Saab“ нагласува дека без долгорочна стратегија за инвестиции, индустријата нема да може да ги задоволи барањата за модернизација и да обезбеди потребна одбранбена опрема.
Понатаму, финансискиот сектор често го исклучува т.н. контроверзно оружје, кое може да предизвика значителна штета на цивилите, од рамката на ESG. На пример, „Scottish Widows“, главниот шкотски пензиски фонд, одбива да инвестира во компании кои произведуваат или користат одредени видови оружје, како што се хемиско и биолошко оружје, противпешадиски мини и касетна муниција.
Разликите во правила и приоритети меѓу САД и Европа ја ставаат на тест заедничката безбедносна политика на НАТО и влијаат на способноста на европските земји да одговорат на зголемените закани. Европа мора да го преиспита својот пристап кон инвестициите во одбранбата и да се справи со овие предизвици доколку сака да ја зачува стабилноста и безбедноста на континентот.
