Ако последниве недели имате проблеми со пристап до вашите омилени веб-страници – не сте единствениот.

Интернет-гигантот „Cloudflare“ вчера доживеа пад на системот кој привремено урна низа популарни сервиси – од „Spotify“ до „ChatGPT“, па дури и социјалната мрежа „Truth Social“ на Доналд Трамп.

Овој прекин е само најновиот во серијата големи интернет-турбуленции, по сериозниот проблем со „Amazon Web Services“ минатиот месец што ја наруши секојдневната рутина на милиони луѓе, а само неколку дена подоцна падна и „Microsoft Azure“, пишува CNN.

Според експертите, овие настани се последица од комбинација на три фактори:

• растечката зависност на општеството од дигитални услуги,

• концентрацијата на клучната инфраструктура во рацете на неколку компании,

• и склоноста на луѓето веднаш да ги пријавуваат техничките проблеми онлајн.

Овие прекини воедно покажуваат дека никој – дури ни најголемите технолошки корпорации – не е имун на системски грешки.

„Речиси е неважно колку добро е позициониран провајдерот или колку е технолошки напредна неговата инфраструктура – ваквите прекини се многу, многу чести“, истакнува Ајлин Хагерти, потпретседателка во компанијата „Natscout“.

Зошто падна Cloudflare?

Од „Cloudflare“ за CNN изјавија дека прекинот не бил последица на сајбер-напад, туку на технички проблем.

Според компанијата, виновник била „конфигурациска датотека“ за управување со „сообраќајот на закани“. Таа датотека станала поголема од предвиденото и го предизвикала падот на софтверот што обработува сообраќај за голем број услуги на „Cloudflare“.

Техничкиот директор Дејн Нејт на мрежата X објасни дека рутинска промена во конфигурацијата активирала бубачка (bug) која „каскадно довела до масовна деградација на мрежата“.

„Веќе работиме на тоа вакво нешто никогаш повеќе да не се повтори, но свесни сме дека денес им создадовме вистински проблеми на корисниците“, напиша тој.

Слично, и прекинот кај „Amazon“ неодамна бил предизвикан од баг кој се појавил кога два автоматизирани системи се обиделе истовремено да ги ажурираат истите податоци.

Дали интернет-прекините навистина се сè почести?

Иако три големи прекини во рок од еден месец изгледаат застрашувачки, експертите велат дека тоа е повеќе статистичка случајност отколку тренд. Но перцепцијата дека прекините се зачестени доаѓа од нивниот огромен опсег и влијание.

„Бројот на прекини останува релативно ист, но бројот на веб-страници и апликации што зависат од тие услуги драматично порасна“, објаснува Ангелик Медина, директорка за интернет-интелигенција во „Cisco ThousandEyes“.

Според податоците на „Cisco“, во 2025 година веќе се регистрирани 12 големи интернет-прекини (без последниот на „Cloudflare“). За споредба:

• во 2024 имало 23,

• во 2023 – 13,

• во 2022 – 10.

Да потсетиме, масивниот пад на „CrowdStrike“ во 2024 година го парализираше бизнисот, авио-сообраќајот и болниците низ целиот свет.

„Прекините се релативно чести“

Причината поради која сега има толку голем ефект е што интернетот зависи од мал број критични провајдери. Проблемите пријавени преку „DownDetector“ вчера надминаа 2,1 милион, според податоците доставени до "CNN". Самиот „Cloudflare“ во просек обработува над 81 милион HTTP-барања во секунда.

Професорот Мајк Чепел од Универзитетот „Notre Dame“ потсетува дека пред дваесет години било нормално ИТ-системите да „паднат“ речиси секојдневно.

„Тогаш не беше чудно да поминете цела недела на работа со барем еден сериозен ИТ-пад“, вели тој. „Но денес сите зависиме од истите големи провајдери – и затоа последиците се многу поголеми.“

„Cisco“ забележува јасен тренд во 2025:

• каскадни системски грешки,

• скриени проблеми во наводно стабилни системи,

• погрешни конфигурациски промени,

• и сè подалекусежни последици.

И тоа ќе продолжи, велат експертите.

„Ова не се работи за кои можете да кажете: ’Добро е, кај нас тоа никогаш нема да се случи.‘ Напротив – може да се случи на секој бизнис“, заклучува Хагерти.