Алцхајмеровата болест е неизлечива, прогресивна и тешка состојба која може да биде и директна причина за смрт. Не страдаат само пациентите, туку и нивните најблиски – семејството и пријателите. За жал, таа е најчестиот облик на деменција. Иако медицината напредува од година во година, Алцхајмеровата болест и понатаму претставува загатка за науката која сè уште не е целосно расветлена – не е познат точниот причинител.
Симптомите се резултат на постепено пропаѓање на одредени делови во мозокот. Се претпоставува дека уништувањето на нервните клетки настанува поради натрупување на одредени белковини во мозочното ткиво – бета-амилоид и тау-протеини – што доведува до губење на нервни клетки кои го произведуваат невротрансмитерот ацетилхолин. Со напредувањето на болеста, постепено се зафаќа целиот мозок. Во најголем дел од случаите, ова заболување не е наследно.
Се проценува дека во моментов во светот околу 47 милиони луѓе боледуваат од деменција, од кои приближно 70 проценти од Алцхајмерова болест. Последните проценки укажуваат дека до 2040 година бројот на заболени од Алцхајмерова болест и други облици на деменција ќе достигне 81 милион. Се очекува тренд на раст поради сè постарата популација.
Бидејќи и во Македонија бројот на постари лица постепено расте, но земјата сè уште се наоѓа меѓу подобро рангираните во Европа, состојбата со Алцхајмеровата болест засега е поповолна отколку во повеќето соседни држави. Според достапните податоци, Македонија има најнизок број случаи на континентот – околу 669 заболени на 100.000 жители.
Alzheimer's disease in Europe
byu/eskelt inMapPorn
Базални јадра
На платформата „Reddit“ се појави карта што ги прикажува размерите на Алцхајмеровата болест низ Европа, односно бројот на случаи на 100.000 жители. Најтешко погодени се Италијанците, кои бележат дури 2.030 случаи, додека Македонците се во најдобра позиција – со 669 случаи на 100.000 жители.
Денес постојат лекови кои можат да ја забават и ублажат болеста во нејзините рани фази. При обдукции на починати пациенти со Алцхајмерова болест, медицината утврдила оштетување на т.н. базални јадра во мозочното стебло, кои го произведуваат ацетилхолинот – супстанца неопходна за пренос на импулси од една мозочна клетка на друга.
Бидејќи паметењето во голема мера зависи од квалитетната комуникација меѓу клетките, кога недостасува оваа хемиска супстанца, доаѓа до нарушено паметење и отежнато присетување.
Болест што го „брише“ умот
Кога Алцхајмеровата болест ќе го зафати мозокот, паметењето станува краткотрајно – пациентот за неколку минути ги заборава свежите информации. Често станува раздразлив и агресивен.
Лековите што се користат во третманот на оваа болест се нарекуваат антидементиви. Тие ја одложуваат појавата на симптомите, односно помагаат лицето што подолго да ги задржи своите интелектуални способности и добра општа состојба.
Иако овие лекови не можат да ги запрат промените во мозокот, тие го подобруваат преносот на информации меѓу нервните клетки.
За жал, нивната ефикасност не е иста кај сите пациенти – кај некого делуваат подобро, кај некого речиси воопшто не даваат резултат.
Алцхајмеровата болест останува една од најголемите медицински мистерии на 21 век, со растечка распространетост во цела Европа – и со предупредување дека стареењето на населението може да ја направи следната тивка пандемија на современиот свет.
