Меѓутоа, на постерот со награда не се споменува неговата политичка кариера. Не го опишува како диктатор кој ја организирал измамата на минатогодишните претседателски избори во Венецуела, како што верува Вашингтон. Белата куќа го означи како лидер на Картелот на Сонцето и е баран за наркотероризам, увоз на кокаин и учество во заговор за шверц на дрога и оружје.

Ова е најголемата јавно позната награда што САД некогаш ја одредиле за политички лидер, надминувајќи ги 25-те милиони долари понудени за лидерот на Ал Каеда, Осама бин Ладен, лидерот на ИСИС, Абу Бакр ал-Багдади, неговиот наследник Ајман ал-Завахири и поранешниот ирачки претседател Садам Хусеин.

„Еден од најголемите дилери“

Откако првично понудија 15 милиони долари, а потоа 25 милиони долари, САД ја дуплираа наградата за информации за Мадуро во август, обвинувајќи го дека е „еден од најголемите дилери на дрога во светот“.

Картелот на Сонцето е наркотерористичка мрежа која веројатно достигнува до врвот на чавистичкиот режим и го поврзува со најмоќните криминални сили во Мексико и Колумбија. Името доаѓа од 1993 година, кога излегоа на виделина врските на двајца генерали на Венецуелската Национална гарда со трговијата со дрога. „Сонцата“ се референца за ознаките што ги носат воените лица на нивните униформи, пишува Ел Паис.

Ловот на Картелот на Сонцето стана централен дел од конфликтот меѓу Венецуела и САД.

Три децении подоцна, терминот се прошири за да ги опфати наводните врски на Чавизмот со организираниот криминал. Вашингтон неодамна го користеше речиси наизменично со Трен де Арагва, и покрај фактот дека станува збор за посебна организација. „Картелот на Сонцето е венецуелска организација за трговија со дрога составена од највисоко рангирани воени личности и службеници“, пишува во еден од правните случаи иницирани од Белата куќа.

Американските власти веруваат дека организацијата првично ја водел Чавез, додавајќи дека по неговата смрт во 2013 година, Мадуро ја презел претседателската функција и водел масовни операции за трговија со кокаин. САД тврдат дека веднаш под него се наоѓаат други важни венецуелски функционери: Диосдадо Кабело, вториот човек на режимот Владимир Падрино, министерот за одбрана, поранешниот потпретседател Тарек Ел Аисами и Маикел Морено, судија на Врховниот суд.

„Тоа е атипичен картел: криминална структура во рамките на венецуелската држава, неформална корупциска мрежа која не одговара пред еден лидер“, објасни Мерцедес де Фреитас извршна директорка на невладината организација „Транспаренси интернешнл“ за Венецуела. Оваа дифузна природа, спротивна на ригидната хиерархија што им се припишува на попознатите картели, беше предмет на дебата меѓу експертите и политичарите.

Мит или вистински картел?

Фил Гансон, виш аналитичар на „Crisis Group“ во Венецуела, се сомнева дека навистина се работи за картел: „Никогаш немало јасни докази дека таква организација постои“. И тој не е единствениот скептик: „Картелот на Сонцето не постои; тоа е измислен изговор од крајната десница за соборување на владите што не им се покоруваат“, рече колумбискиот претседател Густаво Петро минатата недела. „Сепак, она што постои се силни докази за врски меѓу неколку команданти во вооружените сили и трговијата со дрога; тоа се две различни работи“, објасни Гансон.

Експертите истакнуваат дека голем дел од криминалот во Венецуела е резултат на особеностите на земјата, како што се блокадата наметната од САД, кризата предизвикана од лошото економско управување и порастот на коруптивните пактови за купување лојалност. Постојат синдикати за трговија со луѓе кои профитираат од масовниот егзодус на Венецуелците или шверцот на бензин, нафта, скапоцени метали и други минерали. Овие сојузи со нарко-банди и милиции се широко документирани, особено во пограничната област со Колумбија.

„Активностите на криминалните групи во Венецуела не се туѓи за државата“, рече Фреитас. Распределбата на тајниот профит, како што тврди тој, е клучна за политичкиот опстанок на режимот. „Мадуро е дел од јазлите што ги водат овие мрежи, тој заработува многу пари и го компензира недостатокот на легитимитет со одржување на оваа структура“, додаде тој.

Во 2020 година, на крајот од првиот мандат на Трамп, Белата куќа ги обвини Мадуро и 14 други чавистички лидери за наркотероризам, корупција и трговија со дрога, а доказите ги собирала 20 години. Вашингтон го обвинува венецуелското раководство за трговија со оружје за колумбиската герилска група ФАРК и нејзините дисиденти, оркестрирање на масовни пратки дрога со мексиканскиот картел Синалоа, собирање милиони во мито од криминалци, продажба на претходно запленети резерви на своите сојузници и давање наредби за киднапирање и атентат на сопернички шефови и информатори.

Судењето на Ел Поло (Хуго Армандо Карвахал), најистакнатиот член на Картелот на Сонцето во притвор во САД, требаше да се одржи оваа година. Но, три недели откако обвинителите открија дека десетина сведоци и соработници – поранешни функционери, поранешни воени лица, герилци и трговци со дрога – биле подготвени да сведочат во замена за намалени казни, Карвахал се изјасни за виновен за да ја избегне обвинителната клупа. Во 2024 година, Кливер Алкала, друг генерал обвинет за членство во картелот, беше осуден на речиси 22 години затвор откако потпиша договор за признавање на вина и призна дека ги снабдувал со базуки и гранати дисидентските групи на ФАРК.

Списокот на високи функционери и членови на тајниот круг на Чавистите кои парадирале низ ходниците на американскиот правосуден систем во текот на изминатата деценија, или како притвореници или како сведоци е бесконечен. И тие влијаеле врз конструкцијата на случаите иницирани против владата на Мадуро.

Враќањето на Трамп означи обновен притисок за построги мерки против Мадуро. Сепак, Гансон верува дека распоредувањето на морнарицата во Карибите и кампањата против Картелот на Сонцето послужиле за зајакнување на венецуелскиот лидер одвнатре и тврди дека тој се соочува со „невидена закана“ за да се спротивстави на неговиот недостаток на популарност.