Меѓутоа, најновите истражувања ја уриваат оваа класична слика. Се чини дека допаминот е способен и за нешто сосема спротивно – кратки и остри „шепотења“ што се прецизно насочени кон соседните клетки за само неколку милисекунди. Ако научниците се во право, овој локализиран сигнал може да биде основен, но досега занемарен, градежен елемент на целиот допамински систем.

Двете лица на допаминот

Важно е да се направи разлика помеѓу допаминот во мозокот и оној во остатокот од телото. Додека во крвта помага во регулирањето на работата на органите и имунолошкиот систем, во мозокот тој дејствува како клучен посредник во широк спектар на однесувања – од движења и расположение, преку сон и меморија, па сè до чувството на награда и мотивација.

Познато е дека невроните ослободуваат допамин во различни обрасци, но досега не беше јасно какви пораки носат овие специфични сигнали. Способноста за испраќање брзи и бавни сигнали може да биде клучот за разбирање на тоа како допаминскиот систем успева толку прецизно да управува со толку многу различни функции.

Што покажа експериментот?

Користејќи напреден микроскоп за снимање на живи ткива, научниците од Универзитетот во Колорадо и Универзитетот во Огаста во САД предизвикале локално ослободување на допамин во мозоците на живи глувци. Со помош на флуоресцентно боење, тие следеле што се случува.

Забележале дека допаминот активирал рецептори на само неколку мали области на соседните неврони, предизвикувајќи исклучително брза невронска реакција. Од друга страна, поширокото ослободување на допамин, кое досега главно се проучувало, предизвикува значително побавен и пошироко распространет одговор.

„Нашето истражување откри дека сигналите на допаминот во мозокот се многу посложени отколку што мислевме“, истакнува фармакологот Кристофер Форд од Универзитетот во Колорадо. „Знаевме дека допаминот игра улога во многу однесувања, а нашата работа обезбедува рамка за разбирање на тоа како тој може да ги регулира сите нив.“

Важност за лекување на болести

Истражувањето беше насочено кон стријатумот, дел од мозокот клучен за моториката и системот на наградување, кој е исклучително богат со допамински неврони. Стријатумот е поврзан со бројни невродегенеративни и психијатриски нарушувања, како што се шизофренијата, зависноста и АДХД.

На пример, Паркинсоновата болест е предизвикана токму од пропаѓањето на допаминските неврони што водат до стријатумот. Подоброто разбирање на начинот на кој допаминот испраќа сигнали во овој клучен дел од мозокот може да отвори пат за нови, поефикасни терапии.

„Допираме само до врвот на ледениот брег. Потребна е уште многу работа за да разбереме како нарушувањата во сигналите на допаминот придонесуваат за болести како Паркинсоновата болест, шизофренијата или зависноста“, заклучува Форд.