Пред само неколку месеци, забраната за авганистанските жени да зборуваат во јавност беше најновата мерка воведена од талибанците, кои ја вратија контролата врз земјата во 2021 година. Од август, забраната вклучува пеење, читање на глас, рецитирање поезија, па дури и смеење надвор од нивните домови. Талибанското Министерство за пропагирање на доблести и спречување на пороци, кое спроведува едно од најрадикалните толкувања на исламскиот закон, ги спроведува тие правила. Тие се дел од поширокиот сет на закони за „порок и доблест“ кои сериозно ги ограничуваат правата и слободите на жените. На жените им е забрането дури и гласно да им го читаат Куранот на други жени во јавност, пишува „The Conversation“.

Во последните три години во Авганистан, талибанците им одзедоа многу основни права на жените кои живеат таму, така што им е дозволено да прават многу малку работи. Од 2021 година, талибанците почнаа да воведуваат ограничувања за образованието на девојчињата, почнувајќи со забрана за заедничко образование, а потоа забрана на девојчињата да посетуваат средни училишта. Потоа следеше затворање на училиштата за слепи девојчиња во 2023 година и воведување на обврската за покривање на лицето за девојчиња од четврто до шесто одделение (од девет до 12 години) на пат кон училиште.

Жените повеќе не можат да посетуваат универзитети или да добијат национални дипломи или да посетуваат обука за акушерки или медицински сестри во регионот Кандахар. На жените повеќе не им е дозволено да бидат стјуардеси или да работат надвор од домот. Пекарите што ги водат жени во главниот град Кабул сега се забранети. Жените денес генерално не можат да заработат пари или да ги напуштат своите домови.

Во април 2024 година, талибанците во провинцијата Хелманд им рекоа на медиумите да се воздржат од емитување на женски гласови.

Авганистан е на последното место според Индексот за жени, мир и безбедност, а претставници на ОН го нарекоа „родов апартхејд“. Авганистанските жени ги ставаат своите животи „на коцка“ – соочени со надзор, малтретирање, напади, произволно притворање, тортура и егзил – за да протестираат против Талибанците.

Многу дипломати разговараат за важноста на „соработката“ со Талибанците, но тоа не го спречува нападот врз правата на жените. Кога дипломатите се „вклучуваат“, тие обично се фокусираат на антитероризам, контранаркотици, деловни зделки или враќање на заложниците. И покрај сето она што им се случи на Авганистанките за краток временски период, критичарите сугерираат дека тоа ретко е високо на листата на приоритети на дипломатите.

Возраст за согласност во Ирак

Во меѓувреме, во Ирак, на 4 август 2024 година, беше предложен амандман на Законот за личен статус од 1959 година со кој веројатно ќе се намали возраста за согласност за брак со 18 (или 15 години со дозвола на судијата и родителите) на девет (9) години! Тој беше предложен од членот на парламентот Раад ал-Малики и поддржан од конзервативната шиитска фракција во владата.

Законот би имал потенцијал верските власти да одлучуваат за прашања од семејното право – како што е бракот. Оваа промена не само што ќе ги легализира детските бракови, туку и ќе ги одземе правата на жените поврзани со развод, старателство над децата и наследство.

Ирак веќе има висока стапка на детски бракови, 7 отсто од девојчињата се венчале пред 15-годишна возраст, а 28 отсто се венчале пред законската возраст од 18 години.

Нерегистрираните бракови, кои не се законски евидентирани на суд, туку се склучени преку верски или племенски власти, ги спречуваат девојчињата да ги остварат граѓанските права и ги прават жените и девојките ранливи на експлоатација, злоупотреба и запоставување, со ограничени можности да бараат правда.

Многу женски групи веќе се мобилизираа против законот. Но, амандманот помина на второ читање во парламентот. Доколку се воведе, може да го отвори патот за понатамошни промени кои ги продлабочуваат секташките поделби и ја оддалечуваат земјата од обединет правен систем. Тоа би било и особено загрижувачки чекор назад во заштитата на правата на децата и родовата еднаквост.

Права на абортус во САД

Во меѓувреме, во САД, пристапот на жените до абортусот значително се намали во последниве години. На крајот на 2021 година, меѓународниот тинк-тенк официјално ги означи САД како заостаната демократија.

Шест месеци подоцна, значајната пресуда на американскиот Врховен суд Ро против Вејд, која го штитеше уставното право на абортус речиси 50 години, беше поништена. Ова доведе до серија рестриктивни закони, при што повеќе од една четвртина од американските држави донесоа директни забрани или строги ограничувања за абортусот.

Републиканската американска конгресменка Марџори Тејлор Грин предложи во мај 2022 година жените да останат во целибат ако не сакаат да забременат. Кога барем сите жени би имале таков избор. Всушност, во САД, сексуален напад се случува на секои 68 секунди. Една од пет Американки била жртва на обид или извршено силување. Од 2009 до 2013 година, американските служби за заштита на деца пронајдоа силни докази кои покажуваат дека 63.000 деца биле сексуално злоупотребувани секоја година.

Овие случувања одразуваат загрижувачка шема. Постојат докази од првиот мандат на Доналд Трамп дека би можело да дојде до дополнителна ерозија на правата на жените за време на неговиот втор претседателски мандат. За време на неговиот претходен мандат, имаше значителни обиди да се ослабне пристапот до здравствена заштита, при што неговата надворешна политика повторно воспостави глобално правило“ кое го ограничува пристапот на жените до репродуктивно здравје низ целиот свет преку услови за финансирање.

Кревкоста на женските права

Ако светот може да ги толерира талибанските злоставувања, рестриктивните закони на Ирак и американските ограничувања за пристап до абортус, тоа открива колку се кревки правата на жените и девојчињата на глобално ниво и колку лесно може да се одземат.

Агенцијата на ОН, „UN Women“, вели дека би можеле да бидат потребни уште 286 години за да се затвори глобалниот родна разлика во правната заштита. Ниту една земја сè уште не постигнала родова еднаквост, врз основа на родовиот јаз во платите, правната еднаквост и нивоата на социјална нееднаквост. Жените и девојчињата продолжуваат да се соочуваат со дискриминација во сите делови на светот, а се чини дека таа се влошува. Но и покрај сè, жените сè уште пружаат отпор, заклучува „The Conversation“.