На вчерашен ден почина Нина Симон: Биполарното растројство и борбата со расизмот ја чинеа живот – Еве како живеела легендарната пејачка

Точка

22/04/2024

17:04

2.482

Големина на фонт

а а а

Американската пејачка Нина Симон, која е позната и како кралица на соул музиката, е почината на денешен ден (21 април) во 2003 година.

Симон, чие вистинско име е Јунис Кетлин Вејмон, е родена во Трион, Северна Каролина, во далечната 1933 година.

Кога имала само три години, таа веќе го покажала својот талент – уште тогаш почнала да свири пијано, а научила без ничија помош. Таа била воспитана според строги црковни принципи, па ги започнала своите први настапи во црквата, во црковниот хор на нејзината мајка. Бидејќи можела да свири сè по слух, набрзо почнала да учи да свири класична музика кај приватен учител. Потоа развила голема љубов кон Бах, Шопен, Бетовен и Шуберт.


Кога наполнила десет години, Симон ја имала својата прва официјална изведба на пијано во градската библиотека. Таму доживеала овации, но и првата средба со расизмот. За време на настапот, нејзините родители биле преместени од првиот ред за да можат белите луѓе да седнат на нивно место. Оваа случка била многу трауматична за неа и веројатно една од тригерите што ја поттикна да се бори за слобода и граѓански права до крајот на својот живот.

По завршувањето на средното училиште, нејзината заедница собрала пари за нејзината стипендија и за нејзиното студирање во Њујорк. Семејството веќе се преселило таму поради неа, но потоа добиле писмо во кое пишувало дека Нина Симон не е прифатена. Надежта за кариера во класичната музика тогаш ѝ била скратена. Таа подоцна тврдела дека причината поради која не била запишана е расизмот.


Потоа почнала да ја гради својата кариера во друга насока. Почнала да пее по барови и го сменила името од Јунис во Нина, што значи „мала“ на шпански и „Симоне“ по актерката Симон Сињор.

Уште со нејзиниот прв албум, наречен „Little Girl Blue“ (1958), Симон постигнала голем успех. Албумот е продаден во повеќе од милион примероци. Оттогаш, па до нејзината смрт, таа издаде повеќе од 40 студиски албуми за различни издавачки куќи.

„Критичарите почнаа да зборуваат за тоа каква музика свирам“, пишува таа во својата автобиографија од 1991 година. „Се обидов да најдам соодветен опис и класификација на мојата музика. На критичарите им беше тешко бидејќи изведував популарни песни во класичен стил со класични пијано техники инспирирани од џез музиката. Покрај тоа, во моите изведби вклучив и духовни и детски песни. Критичарите имаа проблем да заклучат каква музика изведував, бидејќи имав по малку од сè во мојата глава“.

Јасно е дека Нина Симон е уметник кој не може лесно да се класифицира под ниту еден жанр. Во својата автобиографија, таа пишува дека нејзината цел како уметник била „да ги натера луѓето да се чувствуваат меѓусебно на длабоко ниво. Тешко е да се опише бидејќи тоа не е нешто што може да се анализира. Но, штом ќе добиете публика, само знаете – тоа е како струја, виси во воздух“.


На албумот „Nina Simone in Concert“, таа за првпат почнала отворено да се занимава со расната нееднаквост во Америка, а песната „Mississipi Goddam“ е нејзиниот одговор на убиството на Медгар Еверс и бомбардирањето на баптистичката црква во Алабама каде што четворица црни деца загинаа. Песната била бојкотирана во многу јужни американски држави.

Оттогаш, борбата за граѓански права станала тема на нејзиниот репертоар. Таа пеела и зборувала на многу собири. Таа сними преработка на песната „Strange Fruit“ од Били Холидеј, а ја отпеа и песната „Images“ за недостатокот на гордост на афроамериканските жени. Таа, исто така, самата ја напиша песната „Four Women“, за група различни стереотипи на Афроамериканките.

Три дена по убиството на Мартин Лутер Кинг, таа му го посвети целиот свој настап на саемот Вестбери и ја пеела песната „Why?“. Симон го претвори недовршеното дело на Лорејн Хансбери „To Be Young, Gifted and Black“ во песна за борбата за граѓански права. Песната стана и официјална национална химна на црната Америка.

Нина Симон во музичката индустрија ја следеше гласот на каприциозна жена со тежок карактер, но таа силно се спротивстави на тој опис. Нејзиниот вокален стил се карактеризира со силна страст. Позната е по прекарот „висока свештеничка на душата“, а големо внимание посветувала на изразувањето на емоциите на сцената.

Таа често се движела помеѓу интензивната среќа и трагичната меланхолија, што е карактеристично за нејзиниот приватен живот, комплициран со биполарно растројство, кое ѝ било дијагностицирано во средината на шеесеттите, но се чувало во строга тајност. Во 1995 година, таа пукала со воздушен пиштол и го повредила синот на соседот затоа што тој ја вознемирувал смеејќи се. Таа пукала и во извршниот директор на издавачката куќа кого го обвинила за кражба. Сега е познато дека оваа „тешкотија“ не била само резултат на прекумерен перфекционизам, туку и психолошка состојба.


Нина Симон ги напуштила САД во 1970 година. Постојаната работа и падот на популарноста на Американското движење за граѓански права ја исцрпиле, па заминала за Барбадос, очекувајќи нејзиниот сопруг и менаџер Ендрју Струд да ја контактира кога ќе закаже концерт или настап. Но, Струд го сфатил нејзиното исчезнување (и фактот што ја оставила бурмата) како алузија на развод. Како менаџер, тој имал контрола над нејзините приходи, поради што Нина Симон не ни знаела колку пари всушност заработува.

После тоа, таа заминала да живее во Швајцарија, па во Холандија, за конечно трајно да се пресели во Франција во 1992 година. Разводот од нејзиниот сопруг и менаџер може да се смета за крај на нејзиниот најуспешен период во американскиот музички бизнис и почеток на нејзиниот, делумно самонаметнат, егзил и отуѓување од остатокот од светот во следните две децении.


Нина Симон починала во сон на 21 април 2003 година во својот дом во Франција. Во пресрет на нејзиниот погреб, Елтон Џон испратил букет цвеќе со порака: „Ти беше најголемата и те сакам“.




Спонзорирани линкови

Маркетинг