Совети од микробиолог: Како да избегнете труење со храна за време на новогодишните празници

Точка

30/12/2025

19:32

316

Големина на фонт

а а а

Труењето со храна е особено честа појава за време на празничната сезона, поради обилните семејни трпези, употребата на сурова живина, преполните фрижидери и храната изложена на шведска маса.

Сите овие фактори го зголемуваат ризикот од контаминација. Најчести бактериски причинители на труење со храна се кампилобактер и салмонела, кои најчесто се наоѓаат на сурова живина, пишува „Е-клиника“.

Како да избегнеме труење со храна?


Иако повеќето случаи на труење со храна се благи и поминуваат сами од себе, кај ранливите групи – малите деца, постарите лица, бремените жени и лицата со ослабен имунолошки систем – труењето може да биде сериозно. Симптомите најчесто вклучуваат мачнина, повраќање, покачена телесна температура, дијареја и општа слабост. Микробиолозите укажуваат на празничните навики во исхраната што го зголемуваат ризикот од труење и даваат совети како тие да се избегнат.

Непроверување на рокот на употреба

Проверката на рокот на употреба е особено важна за време на новогодишните и божиќните празници, кога фрижидерите често се преполни, а храната е купена однапред. Храната означена со „употребливо до“ е лесно расиплива и мора правилно да се чува во фрижидер и да се консумира во наведениот рок, за да се спречи развој на бактерии. Дури и ако храната е сè уште во рок, не треба да се јаде доколку пакувањето е надуено или ако при отворање има необичен мирис или изглед. Тоа се знаци на можна бактериска или габична контаминација и побезбедно е храната да се фрли.

Недоволно одмрзнување или миење на замрзната живина

На големите замрзнати птици, како што се мисирките, може да им бидат потребни неколку дена за целосно да се одмрзнат во фрижидер. Готвењето живина која не е целосно одмрзната може да доведе до нерамномерно термичко обработување, што им овозможува на бактериите да преживеат во внатрешноста на месото. Миењето на сурова живина пред готвење е непотребно и го зголемува ризикот од труење со храна. Живината што се продава во маркетите и месарниците веќе е исчистена, а миењето може да предизвика прскање на бактерии како кампилобактер и салмонела по мијалникот, работните површини, рацете, облеката и околната храна, што доведува до вкрстена контаминација.

Недоволно термичко обработување на храната


Пилешкото месо, на пример, може да содржи бактерии низ целото месо, а не само на површината, па затоа целата птица мора темелно да се свари или испече за да биде безбедна за јадење. Секогаш следете ги упатствата за подготовка наведени на пакувањето. Единствениот начин живината да биде безбедна е целосно да се термички обработи. Микробиолозите наведуваат дека температура од најмалку 75 степени Целзиусови ефикасно ги уништува бактериите.

Миење раце и хигиена во кујната

Добрата хигиена е неопходна при подготовка на сурово месо, живина, риба или зеленчук. По ракување со сурова храна, рацете треба темелно да се измијат со сапун и вода. Даските за сечење, ножевите и работните површини треба редовно да се чистат и дезинфицираат за да се спречи вкрстена контаминација. Не подготвувајте храна за други лица доколку повраќате или имате дијареја, особено ако причината се многу заразни вируси како норовирус или ротавирус.

Неправилно складирање на остатоците од празничната храна

Бактериите што предизвикуваат труење со храна се присутни насекаде, вклучително и во кујните и во свежата храна. Ладењето го забавува нивниот развој, но само доколку температурата во фрижидерот се одржува меѓу 0 и 5 степени Целзиусови. За време на празниците, фрижидерите често се преполни, што може да ја зголеми внатрешната температура и да овозможи размножување на бактериите. Избегнувајте чување на производи на кои не им е потребно ладење во фрижидер. Остатоците од храната треба да се изладат, да се покријат и да се стават во фрижидер во рок од два часа. На собна температура, бројот на некои бактерии може да се удвои на секои 20 минути. Остатоците треба да се изедат во рок од два дена. Доколку тоа не е можно, замрзнете ги – на температура од минус 18 степени Целзиусови можат безбедно да се чуваат до три месеци.


Празнични оброци надвор од домот и шведски маси

Околу 60 проценти од случаите на труење со храна се поврзани со храна консумирана надвор од домот. Дури и во ресторани со високи хигиенски оценки, храната може да биде изложена на контаминација од луѓе, инсекти или од околината. Шведските маси носат посебен ризик, бидејќи лесно расипливата храна може да остане предолго на собна температура. Храната не смее да стои надвор повеќе од два часа, освен ако не се чува во фрижидер или, кога станува збор за топла храна, ако се одржува на температура над 60 степени Целзиусови. Остатоците од шведска маса треба веднаш да се стават во фрижидер и повторно да се загреат додека не станат жешки пред консумирање.