Глобалниот пензиски индекс (MCGPI) ги споредува пензиските системи ширум светот и предлага потенцијални области за реформи кои би обезбедиле посоодветни и повисоки пензии со висок степен на одржливост. Оваа година, 17-ти по ред индекс, споредил 52 пензиски системи, вклучувајќи и четири нови земји: Кувајт, Намибија, Оман и Панама, кои опфаќаат околу 65 проценти од светската популација.

Генералната оценка на MCGPI за 2025 покажува значително подобрување во глобалното обезбедување пензии: осум земји го подобриле својот рејтинг во однос на претходната година, а ниту еден не бил намален. Максимална оценка А добиле пет земји со индексен резултат над 80. Нивните пензиски системи, како што е наведено, обезбедуваат добри бенефиции, одржливи се и имаат висок степен на интегритет.

Холандија и натаму има најдобар пензиски систем во светот, а зад неа на листата следуваат Исланд, Данска, Израел и Сингапур, кој првпат доби оценка А, како единствена држава во Азија, покрај Израел, која постигнала таква оценка. Индексот ги оценува земјите според три критериуми: адекватност, одржливост и интегритет.

Адекватноста се однесува на државната поддршка, бенефициите и средствата за раст; одржливоста го разгледува односот на демографските индикатори и економскиот раст, државниот долг и јавните расходи; интегритетот анализира комуникации, управување и оперативни трошоци.

1. Холандија има највисок вкупен резултат од 85,4 индексни поени.

2. Исланд забележал највисок резултат во категоријата одржливост.

3. Финска, на деветтото место со оценка B+, имала највисок интегритет.

4. Кувајт, на 13-та позиција, се истакнал со најдобар резултат кога станува збор за адекватноста.

Меѓу првите петнаесет се и пензиските системи на Шведска, Австралија, Чиле, Норвешка, Швајцарија, Велика Британија, Уругвај и Хонг Конг. Земјите оценети со B+ или B се идентификувани како држави со пензиски системи со здрава структура и „многу добри карактеристики“, но со потреба од подобрување, што ги разликува од системите со оценка А.

Обединети Арапски Емирати, Шпанија, Колумбија, САД, Оман и Малезија добиле оценка C+, додека Боцвана, Намибија, Панама, Полска и Италија се меѓу земјите со оценка C. Од набљудуваните држави, Турција, Филипини, Аргентина и Индија добиле најниска оценка D, како земји со системи кои имаат одредени позитивни карактеристики, но и големи слабости или пропусти кои треба да се решат.

Во што е тајната на најдобриот – холандскиот пензиски систем?

Тој се базира на три столба: државниот пензиски систем според Законот за општи старосни пензии – „Algemen Ouderdomswet“ (AOV); приватниот и многу развиен пензиски систем, кој се состои од колективни пензиски шеми поврзани со индустриски гранки или компании, каде работодавачот плаќа месечен пензиски фонд за вработените; и индивидуалната приватна пензија како трет столб.

Вкупната пензија се акумулира од сите три извори. Холандија има една од највисоките старосни граници за пензионирање – 67 години, која ќе продолжи да расте: во 2028 ќе достигне 67 години и три месеци, а за мажи и жени родени по 1 јануари 1999 очекуваната старосна граница ќе биде 70 години. Иако се очекува дека зголемувањето на старосната граница негативно би влијаело на рангирањето на системот, преовладува фактот дека малку земји имаат толку ниско ниво на сиромаштија меѓу повозрасните, а разликата во приходите пред и по пензионирањето е речиси занемарлива како во Холандија.

Секој кој работи или само живее во Холандија (не е задолжително да биде вработен) помеѓу 15-та и 65-та година е осигуран и стекнува право на два проценти од целата AOV пензија годишно. Тоа е основната државна пензија и се исплаќа во месечни износи. Од 1 јули оваа година, целата државна AOV пензија за корисници кои живеат сами изнесува 1.612,44 евра бруто, односно 1.238,96 евра нето.

За пензионери кои се во брак или живеат со друго возрасно лице, државната пензија изнесува 1.103,97 евра бруто, односно 848,41 евра нето. Пензионерите кои живеат во Холандија добиваат и надомест за годишен одмор кој изнесува 100,39 евра бруто месечно за самци, односно 71,71 евра бруто за оние кои живеат во заедница со некого. Надоместокот се исплаќа секоја година во мај.

Генералната оценка е дека Холандија постигнала повеќе од повеќето држави во решавањето на демографските, економските и финансиските предизвици кои загрозиле многу други пензиски системи во последните децении. Иако нејзиниот пензиски систем моментално поминува низ промени, преминувајќи од колективна структура кон поиндивидуален пристап со дефиниран придонес, тој и понатаму ќе им обезбедува на пензионерите квалитетни придонеси поткрепени со силна имотна база и цврста регулатива. Токму тоа на холандскиот пензиски систем по трет пат му носи највисока оценка.