Стапката на растот на БДП од скоро 3 отсто во 2024 година значајно е повисока од просекот на ЕУ од 1 отсто, а Полска е пред две најголеми економии во ЕУ – Франција и Германија.

Франција забележала раст од 1,2 отсто, додека пак германскиот БДП се намалил за 0,2 отсто, анализира „DW“.

Прогнозите за 2025 година исто така се оптимистични. Полска забележала раст од 0, 8 отсто во вториот квартал, што е петта најдобра стапка во ЕУ. Се очекува растот да биде околу 3,3 отсто годинава, а околу 3 отсто наредната година.

Тоа не е успех преку ноќ, од придружувањето кон Европската унија во 2004 година, просечниот годишен раст на БДП во Полска бил речиси 4 отсто.

Надминување на очекувањата

Берзата во Полска моментално расте, а оптимизмот расте така што земјата би можела да се развие во една од најдинамичните економии во ЕУ.

„Во последните две децении, Полска дефинитивно ги надминала очекувањата. Реалното БДП е двојно, а тоа е неверојатно. Ова, секако е дел од процесот на конвергенција, но Полска генерално се истакнува на позитивен начин“, изјавила за „DW“ Катажина Ржентажевска, главен микроаналитичар за Централна и Источна Европа.

Големината е важна

Јакоб Фанк Киркегард, виш соработник без постојан престој во Институтот Петерсон за меѓународна економија, истакнува дека успехот на Полска делумно се огледува во долгите источноевропски и балистички држави, но дека во поголемиот дел од Полска е клучен диференцијатор.

„Полска е голема“, изјавил тој за „DW“, па додал: „Значи, важна е – и политички и економски, на ниво на ЕУ“.

Полска има 37 милиони жители и е петта најголема во ЕУ, а нејзината економија сега е меѓу 20-те најголеми во светот.

Со растечката економска моќ доаѓаат и поголеми геополитички значајни работи. Во последниве години, Полска ги зголемила своите воени трошоци до таа мера што е на првото место во НАТО по удел на БДП којшто троши на одбрана – моментално околу 4,5 отсто.

Иако голем дел од воените трошоци одат на страна на нарачките, Ржентажевска нагласува дека приватната домашна потрошувачка е главен индикатор за раст, а не извозот.

„Тоа е столб на растот“, вели таа, наведувајќи ја ниската невработеност и моќниот раст на реални плати како доказ на здрав домашен пазар.

Ова, додава таа, ја чини Полска поотпорна од надворешни изненадувања.

„Кога глобалната економија опаѓа, први кои се погодени се помалите, извозно ориентирани економии. Во релативно затворената економија во Полска, потрошувачката останува јака“.

Модел на успешни интеграции

Што направила Полска како што треба? Според Ржентажевска, клучот е успешната интеграција во ЕУ, НАТО, Шенгенскиот простор и OECD.

„Доколку го погледнете поширокиот концепт на интеграции, Полска тоа го направила многу добро“, вели таа.

Иако не се придружила во еврозоната, од 2004 година имала голема корист од европските фондови.

„Не можеме да негираме дека пристапот на европските фондови бил огромен и клучен придонес во растот“, вели Ржентажевска.

Киркегард додава дека Полска „правилно ги сфатила основите“:

„Користеле средства од ЕУ значајно да ја подобрат инфраструктурата. Речиси и да ја искоренија корупцијата која беше раширена во текот на комунистичката ера. Создадоа стабилно деловно опкружување и имаа добро образувана работна сила. Полска е пример за успешна интеграција во ЕУ, мораа тоа да го направат како што треба затоа што се големи“.

Политичка поделба и однос со ЕУ

Но, постојат и предизвици. Полска две децении е длабоко политички поделена меѓу десничарскиот блок којшто го предводуваат партиите Право и правда и либерално-централниот блок Граѓанска коалиција која ја предводи премиерот Доналд Туск.

Владата на Туск успеала да деблокира 137 милијарди евра од средствата на ЕУ, под услов Полска да го усогласи своето правосудство со европските стандарди.

Меѓутоа, победата на Карол Навроцки на претседателските избори во 2025 година, евроскептичниот независен кандидат којшто го поддржува партијата Право и правда, би можела да ги комплицира односите со ЕУ.

Иницијативата на Туск за смена на судии именувани во ерата на партијата Право и правда довела до директен конфликт со Навроцки, но без оглед на политичките тензии, Полска постигнала стабилен економски раст.

„Полска е добар пример за земја која може да напредува под различни политички ориентации, без оглед на тоа дали се конзервативни или либерални“, вели Ржентажевска.

Извор: „DW“