Граѓаните на Молдавија денеска излегуваат да гласаат за вториот круг од претседателските избори во оваа источноевропска земја. Тие имаат можност да изберат помеѓу проевропската кандидатка и актуелна претседателка Маја Санду или нејзиниот проруски противкандидат Александар Стојаноглу.

И покрај тоа што во првиот круг од изборите обезбеди 42 отсто од гласовите, Санду денеска се соочува со опозицискиот блок на Александар Стојаноглу, кој е шеф на Социјалистичката партија на Молдавија и кој е за ресетирање и подобрување на односите со Русија.

Изборите во оваа мала источноевропска земја со помалку од 3 милиони жители доаѓаат откако населението на референдум се изјасни за продолжување на патот на земјата кон Европската унија. На референдумот победи опцијата за ЕУ, но беше многу блиску.

Уште од распадот на СССР, Молдавија гравитира меѓу проруските и прозападните курсеви. Сепак, под Маја Санду, поранешна советничка на Светската банка, сиромашната земја го забрза обидот за излез од руската сфера на влијание, и покрај војната во соседна Украина, пишува Гардијан.

Резултатите од првиот круг од изборите и референдумите во Молдавија се поврзани со наводна руска шема за купување гласови во оваа земја.

Маја Санду и нејзините политички сојузници ја обвинуваат Русија и нејзиниот народ дека се вклучени и водат широка кампања за купување гласови и ширење дезинформации за дестабилизација на земјата.

„Молдавија се соочи со напад без преседан врз слободата и демократијата на нашата земја, и денес и во последните месеци“, изјави Санду пред приврзаниците во главниот град Кишињев по објавувањето на резултатите од првиот круг од претседателските избори.

Пред гласањето, нејзиниот тим рече дека ги „мобилизирал сите расположливи ресурси“ за да се спротивстави на она што го опиша како „широка шема за купување гласови поддржана од Кремљ“.

- Молдавија имаше монументална задача пред себе, само две недели да ја запре широко распространетата шема за купување гласови поддржана од Кремљ и која се покажа ефективна со двојното гласање на 20 октомври - Олга Рошка, изјави советничка на Маја Санду за надворешна политика, за Обсервер.

- Заштитата на интегритетот на утрешниот втор круг бара итна, решителна акција. Властите, кои работат деноноќно, спроведуваат двострана стратегија: демонтирање на мрежата и одвраќање на потенцијалните учесници. Мобилизирани се сите расположливи ресурси, од органи на прогонот до реклами за јавни услуги во тролејбуси и супермаркети - додаде Рошка.

Тесните резултати од референдумот за ЕУ ја ослабнаа позицијата на Маја Санду, ставајќи ја во директна опозиција со поранешниот јавен обвинител Стојаноглу, кој ги надмина очекувањата со 26 отсто од освоените гласови на листата на Социјалистичката партија.

Стојаногло како „тројански коњ“ на Русија

Во претседателската дебата Санду го обвини Стојаноглу дека е „тројански коњ“, претставник на странските интереси и оние кои сакаат да ја преземат контролата врз Молдавија.

Стојаногло негираше дека работи во име на Русија, а во претходното интервју за Обсервер, тој тврдеше дека е за влез во ЕУ, но го бојкотираше гласањето, нарекувајќи го „травестија“.

Тој, исто така, одби да го критикува Кремљ за нападот на Украина и повика на подобрување на односите со Москва.

- Нивото на руско мешање во Молдавија е претерано - рече тој и додаде дека ќе бара „ресетирање на односите“ со Москва.

Стојаногло рече дека тој како претседател ќе ја поддржи интеграцијата на земјата во ЕУ, но и ќе ги развива врските со Русија од национален интерес, пишува Ројтерс.

Тој вети дека ќе се обиде да ги заживее испораките на евтин руски гас и рече дека ќе се сретне со претседателот Владимир Путин доколку Молдавците го сакаат тоа.

Иако руската инвазија на Украина шокираше многумина во Кишињев, на само неколку часа возење од украинскиот пристанишен град Одеса на Црното Море, „сенката на Кремљ се демне голема“, пишува британски Гардијан.

Исходот од гласањето најверојатно ќе даде нов тон за парламентарните избори следното лето, каде се очекува владејачката партија на Маја Санду да се бори да го задржи своето мнозинство кое ќе го одреди правецот на идната влада, додека Москва рече дека на Маја Санду Владата е „русофобична“.

Случајот со Илан Шор и купување гласови

Молдавската полиција се обиде да го спречи спроведувањето на наводната шема за купување гласови од големи размери, која, според западните медиуми, ја спроведе пребегнатиот проруски олигарх Илан Шор во првиот круг на гласање и на референдумот за намерата на Молдавија. за влез во ЕУ.

Русија негира дека се меша, додека Шор негираше дека направила нешто во врска со тоа.

Тој живее во Русија и отворено ги повика луѓето на социјалните мрежи да гласаат против Маја Санду и вети парична награда за следење на неговите упатства, пишува Гардијан.

Санду тогаш рече дека мешањето влијаело на резултатите од првиот круг од изборите одржани на 20 октомври и дека Шор се обидел да ги купи гласовите на 300.000 луѓе, што е повеќе од 10 отсто од населението, пишува Ројтерс.

Резултати од првиот круг од изборите и референдум

Молдавските гласачи кои живеат на Запад се сметаат за главно проевропски и затоа поверојатно ќе ја поддржат Санду, која ги поддржува напорите на Молдавија да се приклучи на блокот од 27 нации до 2030 година.

Резултатот од референдумот беше лош и донесе несигурна победа од 50,35 отсто од гласовите за проевропскиот табор. Санду во првиот круг освои 42 отсто од гласовите, што е помалку од 50 отсто потребни за целосна победа, додека Стојаногло беше втор со 26 отсто од гласовите.

Молдавија претходно се соочи со последиците од пандемијата на КОВИД и со последиците од војната во Украина која започна во февруари 2022 година. Ова предизвика огромен прилив на бегалци и нагло намалување на испораките на руски гас, што предизвика висока инфлација.

Пред гласањето, Санду водеше кампања со слоганот „Спасете ја Молдавија“. Опозицијата брзо возврати со пародија: „Спасете ја Молдавија од Санду“, пишува Ројтерс.

Гласањето доаѓа по минатонеделните парламентарни избори во Грузија, друга поранешна советска земја која се обидува да се приклучи на ЕУ, каде владејачката партија која повеќето земји ја сметаат за сè попромосковска и нелиберална победи на гласање нарушено со извештаи за нерегуларности во гласањето и измами.

Случајот на Приднестровје

Треба да се потсети дека Москва има 1.500 војници стационирани во Придњестровје, регион управуван од проруски сепаратисти кои се отцепија од државата Молдавија во кратката војна во 1990-тите.

Придњестровје, познато и како Приднестровско Молдавска Република, и локално како Приднестровје, е отцепен сепаратистички регион кој се смета себеси за држава.

За време на распадот на Советскиот Сојуз, беше основана Придњестровска Молдавска Советска Социјалистичка Република со надеж дека ќе остане во рамките на Советскиот Сојуз доколку Молдавија бара обединување со Романија или независност.

Последново се случи во август 1991 година. Набргу потоа, воен конфликт меѓу двете страни започна во март 1992 година и заврши со прекин на огнот во јули истата година.