На Голи Оток, островче во Велебитскиот канал, речиси полни 40 години се наоѓаа концентрационен логор и затвор. До денес, Голи Оток остана едно од најмрачните места во хрватското минато. Таму денеска е одржана комеморација по повод 75-годишнината од доаѓањето на првите затвореници.
Логорот е отворен во 1949 година по налог на раководството на Комунистичката партија и државата, во склоп на големата „чистка“ во редовите на Комунистичката партија на Југославија. Подоцна таму биле затворани и лица кои извршиле криминални дела, други политички затвореници, а понекогаш и малолетни деликвенти. Тој остров бил избран поради неговата ненаселеност и неможноста за бегство.
Познат е по суровите казни и тешката принудна работа, а некои проценки велат дека низ логорот поминале меѓу 17 и 32 илјади затвореници, додека точниот број на починати не е утврден. Укинат е во 1988 година, а од него останаа само урнатини.
На Голи Оток имало логор за мажи додека на Свети Гргур се наоѓал логорот за жени.
„National Geographic“ го нарече Голи Оток „хрватскиот Алкатраз“. „Оние кои поминале дел од својот живот на Голи Оток го опишуваат како пекол на земјата, а тоа е очигледно и денес“, опишал Холанѓанецот Боб Тисен во репортажата.
Тие навеле дека низ затворот на Голи Оток поминале речиси 50.000 луѓе и дека многу затвореници умирале во тешки маки бидејќи „имале задача меѓусебно да се превоспитуваат со ќотек“. „По превоспитувањето, затворениците ги тепале и ги мачеле новите затвореници кои пристигнувале во затворот, сè додека тој не се затворил“, објаснил холандскиот фотограф во репортажата од 2017 година.
„Затворениците биле мачени, а поранешните затвореници го опишуваат местото како жив пекол. Во овој затвор имало и луѓе кои не биле виновни за ништо. Ќелиите биле мали и темни, а условите биле неподносливи. Ве тера да се запрашате како тие луѓе се чувствувале на тоа место. Тешко е да се каже колку ќелии имало бидејќи некои згради се целосно уништени, но според мојата проценка, помеѓу 1949 и 1989 година, на Голи Оток имало околу 50 илјади затвореници“, раскажал тој.
„Можете само да замислите што се случувало таму. Дури и само кога шетате наоколу, без никакви информации за тоа што се случувало, атмосферата е морничава. Вегетацијата можете да ја заборавите на овој остров, таму нема ништо. Така и го добил името, буквално е гол остров без вегетација“.
Вака денес изгледа Голи Оток.