Претседателот на САД, Доналд Трамп, во вторникот се закани дека ќе воведе царини за Шпанија поради нејзините ниски трошоци за одбрана, нарекувајќи го одбивањето на Мадрид да ги исполни критериумите на НАТО „неверојатно непочитување“.
Овие критики доаѓаат во време на постојаните напори на Вашингтон европските сојузници да преземат поголема одговорност за сопствената безбедност и да станат помалку зависни од американската воена моќ, пишува „Политико“.
„Многу сум незадоволен од Шпанија. Тие се единствената земја што не го зголемила својот удел на 5 проценти. Секоја друга земја во НАТО го зголемила својот удел на 5 проценти“, изјави Трамп пред новинарите во Белата куќа, додавајќи дека смета дека потегот на Шпанија е многу лоша работа за НАТО.
Во своите најостри забелешки на оваа тема досега, тој ги најави и можните последици: „Размислувам да им наметнам трговска казна (на Шпанија) преку царини поради она што го направија“.
Трамп посочи дека Шпанија ги сфаќа своите обврски лесно бидејќи се потпира на безбедносните гаранции што ги дава нејзината географска локација во јужна Европа, велејќи дека земјата добива заштита едноставно поради начинот на кој се наоѓа.
Проблемот беше дополнително усложнет од шпанскиот премиер Педро Санчез, кој претходно оваа година изјави дека Москва не претставува директна безбедносна закана за неговата земја, што предизвика незадоволство кај другите членки на ЕУ, особено оние што граничат со Русија и Украина.
Минатата недела, Трамп ја нарече Шпанија „заостаната земја“, па дури и предложи нејзино исклучување од НАТО, иако не постои механизам за таков потег во рамките на алијансата. „Можеби треба да ги исфрлите од НАТО, искрено“, му рече тој на финскиот претседател Александар Стаб.
На самитот на НАТО во Хаг во јуни, сојузниците се согласија за нова цел за распределба на средствата за одбрана од 5 проценти од БДП, што вклучува 3,5 проценти за основните воени трошоци и 1,5 проценти за сродните области. Сепак, Санчез побара исклучок, тврдејќи дека Мадрид може да ги исполни своите обврски со помали инвестиции, за кои Трамп веќе се закани со двојни царини.
Мадрид моментално има најниски воени трошоци меѓу членките на НАТО, издвојувајќи само 1,3 проценти од БДП во 2024 година. Сепак, спротивно на тврдењата на Трамп, само неколку сојузници, како што е Полска, моментално ја исполнуваат целта од 5 проценти, а остатокот од алијансата има рок до 2035 година да ја постигне.
„Мислам дека е неверојатно непочитувачки“, повтори Трамп. „И мислам дека треба да бидат казнети за тоа. Да, мислам.“
И покрај притисокот, шпанскиот премиер Педро Санчез ги бранеше политиките на својата влада.
„Ние сме посветени на одбраната, на безбедноста на НАТО и, во исто време, подеднакво сме посветени на одбраната на нашата социјална држава“, рече тој, додавајќи дека Шпанија веќе прави повеќе од доволно.
Во април, Санчез вети дека ќе ја зголеми алокацијата на 2 проценти од БДП до крајот на 2025 година, што е во согласност со претходната цел на НАТО, но сепак е далеку под новото барање на Трамп. Тој ги призна несогласувањата со Вашингтон, но нагласи дека неговите односи со Трамп остануваат совршено срдечни.
„Покрај очигледната разлика што може да ја имаме во многу политики, верувам дека односите меѓу Соединетите Американски Држави и Шпанија се многу позитивни и многу длабоки“, заклучи Санчез.
