Додека мејнстрим медиумите ја избегнуваат темата, можната деменција на американскиот претседател, кој наскоро ќе наполни 79 години, нашироко се дискутира на „X“. Една од објавите со кои започнала оваа дискусија доаѓа од „The Editorial Board“ (@johnastoehr).

Во својата вчерашна објава „The Editiorial Board“ презентирал теза која привлекла значително внимание: „Сакам денес да сугерирам дека она што го гледаме на Волстрит и на глобалните пазари е ненадејното сознание дека претседателот е ментално нестабилен – дека веројатно има деменција – и како резултат на тоа сознание, инвеститорите повеќе немаат доверба во Доналд Трамп.“ Ова тврдење доаѓа во време кога пазарите доживеаа сериозен пад.

„The Editorial Board“, во низа објави истакнуваат дека однесувањето на Трамп и недоследностите во политиката укажуваат на сериозен проблем:

„Инвеститорите како да се откажаа од обидот да разберат што сака да направи Трамп, делумно затоа што ништо од тоа нема смисла за нив, но делумно и затоа што тој самиот не знае што сака да прави. Оваа несигурност, според авторот, не е последица само на политичките одлуки на Трамп, како што е заканата со царини, туку и на неговата психичка состојба, која изгледа „очигледно нарушена и оштетена“.

Во продолжение на темата, авторот ја продлабочува оваа теза, објаснувајќи дека конвенционалните објаснувања за падот на пазарот – како што се ставовите на Трамп за царините и трговијата – не се доволни. Наместо тоа, тој тврди дека пазарите би можеле да се адаптираат на цврстите ставови доколку се придружени со јасен план, но дека проблемот лежи во непредвидливоста на Трамп и недостатокот на кохерентност, што дополнително ја поткопува довербата.

Во понатамошните објави, авторот истакнува дека инвеститорите ја губат способноста да ги разберат намерите на Трамп затоа што и тој самиот не знае што сака, што дополнително ја влошува ситуацијата.

На пример, Трамп лесно се откажа од своите идеи за „реципрочни царини“ откако разговараше со членовите на неговиот тим, што ја покажува неговата недоследност. Авторот ги наведува и забелешките на новинарите и аналитичарите, како Кетрин Рампел, која истакнува дека ниту членовите на кабинетот на Трамп не знаат што ќе направи тој од момент во момент.

Конечно, авторот ги поврзува економските последици со менталната состојба на Трамп, тврдејќи дека знаците на неговиот когнитивен пад биле очигледни порано, но биле игнорирани од инвеститорите и корпоративните лидери поради потенцијалните придобивки од неговите политики, како што е дерегулацијата.

Сега, сепак, се соочуваат со последиците бидејќи Америка под Трамп стана слична на Русија во времето на Путин – земја во која владеењето на правото е заменето со владеење на еден човек, чија ментална состојба создава огромен ризик за инвеститорите.

Реакции на „Х“: Поддршка и критика кон „The Editorial Board“

„Не, тоа не е деменција. Тоа беше Бајден. Ова е само огромно замавнување на нишалото кое се обидува да ја поправи лошата ситуација и да создаде огромен хаос во процесот. Но, во право си за пазарите – тие повеќе не се дебели, самозадоволни и среќни. Требаше сами да го решат тоа“.

„Но, зошто им требаше толку време на милијардерите од Волстрит да го сфатат тоа? Трамп веќе беше нестабилен за време на неговиот прв мандат; тој стана уште понестабилен за време на администрацијата на Бајден; сега е едноставно луд“.

„Но, во тој процес, светот ја изгуби вербата во Америка. Трамп не само што е нестабилен – тој е социопат со длабоко вкоренети садистички тенденции. Америка нема да закрепне од ова. Тој ги запали сите мостови со нашите сојузници и светската економска заедница“.

„Тој е во ментален пад. Очигледно е – ненадејни промени во расположението и импулсивни изјави кои се во спротивност со она што го кажал пред еден час. Целиот свет може да го види тоа. Штета е што законодавците не го гледаат тоа“.

Извештаи за менталната неспособност на Трамп: Што велат инсајдерите?

Во истата серија објави, „The Editorial Board“ го цитира извештајот на новинарот на „CNBC“, Ендрју Рос Соркин, кој уште во јуни 2024 година известил за загриженоста на корпоративните лидери по состанокот со Трамп: „Извршните директори ми рекоа: ’Не можеше да го задржи својот ум во една насока. Ќе почнеше во една насока, а ќе продолжеше во друга насока. Се појавија прашања … Не сакам да говорам за неговата ментална способност, но постојат прашања за тоа колку лутал.“

Овие изјави покажуваат дека деловните лидери забележале значителни тешкотии во способноста на Трамп да артикулира јасни мисли, што дополнително ги подгрева сомнежите за неговиот ментален капацитет.

Предупредувањата на Ники Хејли и медиумската покриеност

„The Editorial Board“, исто така, потсетува на претходните предупредувања од поранешната републиканска кандидатка Ники Хејли, која за време на нејзината кампања во јануари 2024 година изјавила: „Мојата загриженост е--не кажувам ништо навредливо, но кога се соочувате со притисоците на претседателството, не можеме да имаме некој за кој се прашуваме дали ментално е способен за тоа“.

Хејли укажала на збунетоста на Трамп, како на пример кога тој ја помешал со Ненси Пелоси на митинг, тврдејќи дека таа погрешно се справила со ситуацијата на 6 јануари 2021 година, иако Хејли во тоа време не била на функцијата.

Според „The Editorial Board“, медиумите одамна избегнуваат да разговараат за менталното здравје на Трамп, што е познато како „sanewashing“ – практика на прикажување на покохерентни моменти на Трамп, а игнорирање на оние кои укажуваат на сериозни проблеми.

Меѓутоа, написот од октомври 2024 година на „The New York Times“, цитиран во веб-резултатите, означил промена во медиумскиот пристап, забележувајќи ја „долготрајната, неврзана, сè поконфузна“ природа на говорот на Трамп и честите грешки, како што се мешање држави или политички противници.

Страв од нестабилност и споредба со Путин

„The Editorial Board“ оди чекор подалеку, споредувајќи ја ситуацијата во САД со Русија за време на Владимир Путин: „Америка под Трамп е како Русија под Владимир Путин. Во двете земји владеењето на правото е заменето со владеење на еден човек, а ако тој човек страда од деменција, добро, тоа е ризик кој инвеститорите можеби не сакаат да го преземат“.

Оваа паралела ја нагласува загриженоста дека неспособноста на Трамп да донесува рационални одлуки ја загрозува не само американската економија, туку и глобалната стабилност.

Историски шпекулации и етички прашања

Шпекулациите за деменција на Трамп не се нови. Според информациите на Википедија, уште во 2017 година, движењето „Duty to Warn“, основано од медицински експерти, предупредило за когнитивното здравје на Трамп.

Психијатарот Џефри А. Либерман тогаш сугерирал на „почетна деменција“, но ги нагласил етичките ограничувања за поставување дијагнози без директен преглед, познато како правило на Голдвотер. Сепак, јавното мислење покажува сè поголема загриженост – анкетата од јули 2024 година покажала дека 60% од гласачите сметаат дека Трамп е премногу стар за втор мандат. Дебатата за можната деменција на Трамп, поттикната од објавите како оние од „The Editorial Board“ на „X“, добива на интензитет. Иако медицинската дијагноза без директен преглед останува етички сомнителна, загриженоста на јавноста, инвеститорите и деловните лидери не стивнуваат. Нестабилноста на пазарот, неможноста да се донесат кохерентни одлуки и историските примери на конфузијата на Трамп – како мешање луѓе, настани и места – само ги поттикнуваат овие шпекулации. Останува прашањето дали оваа тема ќе стане клучна во идните политички дискусии или, како и досега, ќе биде ставена во втор план поради политичката прагматика.

Што зборуваа Трамп и неговите обожаватели за Бајден?

За време на претседателствувањето на Џо Бајден, поддржувачите на Трамп често го доведуваа во прашање неговото ментално здравје. Трамп го смисли и прекарот „Sleepy Joe“, односно „Поспаниот Џо“, со кој на потсмев сакаше да нагласи дека Бајден е отсутен.

Бајден, кој стана претседател кога имаше 78 години, беше обвинет од политичките противници за заборавеност, збунетост и некохерентни реченици, тврдејќи дека не е способен да донесува одлуки. Во медиумите и на социјалните мрежи тој често бил прикажуван како сенилен старец кој е „само фигура“ додека „некој друг управува со државата зад сцената“. Некои дури повикале на когнитивни тестови за да „докажат“ дека тој повеќе не е ментално способен да ја извршува функцијата претседател.

Се разбира, ваквите обвинувања не беа без покритие. Бајден имаше многу гафови, мешаше имиња и спомнуваше мртви луѓе во своите говори. Во неколку наврати се губеше на сцената или ракуваше со воздухот.