Канзи – бонобо (пигмејско шимпанзо) кој ги урна границите меѓу човечката и животинската интелигенција со своите неверојатни комуникациски способности и користење алатки, угина на 44-годишна возраст.
Веста за неговата смрт беше објавена од страна на „Иницијатива за сознавање и зачувување на мајмуните“, истражувачка група посветена на проучувањето и заштитата на бонобоите, пренесува „Лајв саенс“.
Иако резултатите од обдукцијата сè уште се чекаат, старателите велат дека Канзи вообичаено бил активен на денот на неговата смрт – трчал по други бонобо, барал храна и учествувал во негувањето на своето крзно. Сепак, тој неодамна беше под ветеринарна нега поради срцеви заболувања. Со оглед на тоа дека бонобоите живеат во просек околу 40 години, смртта на Канзи не била неочекувана.
We have tragic news to share. Kanzi passed away yesterday afternoon at the age of 44. We are awaiting necropsy results,...
Posted by Ape Cognition & Conservation Initiative on Wednesday 19 March 2025
„Канзи им значеше толку многу на многу луѓе. Нашиот тим е целосно уништен од неговото умирање. Тој беше сакан од членовите на неговата бонобо заедница и пријател на сите што го познаваа“, се вели во соопштението.
Ги помести границите на науката
Роден во заробеништво во 1980 година, Канзи пораснал во американската држава Џорџија, во рамките на сегашниот национален истражувачки центар за примати „Емори“. На петгодишна возраст, тој беше преместен со неговата полусестра Панбаниша во Јазичниот истражувачки центар на Државниот универзитет во Џорџија.
Подоцна и двајцата беа префрлени во Ајова – институција која подоцна беше затворена по наводите за злоупотреба на животни и внатрешни конфликти. Во 2013 година, објектот беше преземен од „Иницијатива за сознавање и зачувување на мајмуните“, која го оживеа.
За разлика од познатите примати како горилата Коко и шимпанзото Вашо, кои комуницираа преку знаковен јазик, Канзи ја подигна комуникацијата на ново ниво. Користење на тастатура со геометриски симболи, т.н со лексиграми, користени од приматологот Сју Севиџ-Рамбо, Канзи научил да препознава и користи околу 3.000 изговорени зборови. Неговата способност да го разбере човечкиот јазик и сложените концепти беше револуционерна.
Првиот мајстор меѓу приматите во изработката на алатки
Во соработка со археолозите Николас Тот и Кети Шик од Универзитетот во Индијана, Канзи научил да прави камени алатки во текот на 1990-тите користејќи методи слични на оние на раните луѓе. Тој не се ограничи само на имитација – со текот на времето развил свои техники за обработка на камен, обезбедувајќи им на научниците вреден увид во моторните и когнитивните вештини потребни за производство на праисториски алатки.
Невообичаени интереси
Канзи и останатите мајмуни живееле во средина прилагодена на нивните потреби. Имаат пристап до фонтани за пиење, хидраулични врати кои сами се отвораат, кујна со машина за закуски и микробранова печка, па дури и просторија за рекреација со телевизор и видео рекордер.
Меѓу неговите омилени филмови беа „Човекот од Сан Фернандо“ со Клинт Иствуд и орангутанот Манис, „Потрага по оган, Грејсток: Легендата за Тарзан и Бејб“.
Канзи покажа и склоност кон видеоигрите. Светското внимание првпат го привлече во 2006 година кога на интернет се појави видео на кое вешто игра Пак-Ман. Подоцна беше откриено дека Канзи бил ентузијаст и на „Мајнкрафт“, а според Аманда Епинг, тој брзо зеде нови правила и задачи на играта, покажувајќи исклучително ниво на разбирање.