Израел и САД со денови преговараат за план за одмазда против Иран.
Иранската влада е крајно нервозна и е ангажирана во итни дипломатски напори со земјите од Блискиот Исток за да процени дали можат да го намалат одговорот на Израел на иранскиот ракетен напад претходно овој месец, и ако тоа не успее, како тие можат да го заштитат Техеран, извори запознаени со ова прашање, пишува CNN.
Вознемиреноста на Иран произлегува од неизвесноста околу тоа дали САД ќе можат да го убедат Израел да не ги напаѓа иранските нуклеарни и нафтени постројки, како и од фактот дека нејзината најважна прокси милиција во регионот, Хезболах, е значително ослабена од израелските воени операции во последните недели, велат изворите.
САД се консултираат со Израел за тоа како да планираат одговор на нападот на Иран од 1 октомври, а американските власти јасно ставија до знаење дека не сакаат Израел да ги гаѓа иранските нуклеарни постројки или нафтените полиња.
Американскиот претседател Џо Бајден разговараше со израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во средата за прв пат по речиси два месеци, велејќи му дека израелската одмазда треба да биде пропорционална.
Заливските сојузници на Америка, вклучувајќи ги Обединетите Арапски Емирати, Бахреин и Катар, исто така, изразија загриженост до САД за можен напад врз нафтените постројки на Иран, што може да има негативни економски и еколошки последици за целиот регион, изјави арапски дипломат за Си-Ен-Ен.
Администрацијата на Бајден е длабоко загрижена дека тековните напади меѓу Иран и Израел, кои започнаа претходно оваа година откако Израел нападна зграда за која Иран тврди дека е негово конзуларно седиште во Дамаск, може да ескалира во голема регионална војна во која би можеле да бидат вовлечени САД.
Голем дел од стравот се однесува на фактот дека американското влијание врз Израел се чини дека слабее во последниве години. Како и со неговите операции во Газа, Израел сè повеќе ги игнорира американските повици за воздржаност во Либан, каде што во интензивната воздушна кампања на Израел и копнената офанзива загинаа повеќе од 1.400 луѓе од крајот на минатиот месец.
Израел, исто така, не се консултираше со САД пред да започне масовен напад минатиот месец кој уништи илјадници пејџери и радија користени од оперативците на Хезболах, ниту пред да го убие шефот на Хезболах Саид Хасан Насрала во Бејрут, ставајќи крај на деликатниот предлог за примирје што САД и Франција го предложија помалку отколку 48 часа порано.
Израелскиот безбедносен кабинет допрва треба да донесе одлука за тоа како да продолжи, изјави израелски функционер за Си-Ен-Ен во петокот. И додека јазот меѓу американските и израелските позиции се намалува, тој можеби нема да остане таков, рече американскиот претставник.
- Не можеме навистина да знаеме дали гласале или не - рече висок претставник на администрацијата зборувајќи за разговорите во израелскиот кабинет, изразувајќи сомнеж за нивото на транспарентност за тоа што Израел го дели со САД. Службеникот посочи дека не можат „премногу да веруваат во пресметките“ на израелската влада.
Израел до минатата недела не даде никакви гаранции дека нема да ги гаѓа иранските нуклеарни постројки, објави Си-Ен-Ен.
Израел со децении планира напади врз иранските нуклеарни постројки, а пред само две години симулираше напад за време на воена вежба. Исто така, постои сомневање дека Израел извршил атентати на ирански нуклеарни научници во последните години, а иранските нуклеарни постројки биле под постојани сајбер напади, веројатно од Израел, а најпознат е вирусот Stuxnet, кој успеал да навлезе во иранскиот објект во Натанц.
Израелскиот министер за одбрана Јоав Галант упати силно предупредување до Иран во врска со одговорот на Израел во средата.
- Нашиот удар ќе биде силен, прецизен и пред се изненадувачки. Нема да разберат што се случило и како се случило – изјави Галант.
Земјите од Заливот генерално сакаат да останат настрана од конфликтот, рече арапскиот дипломат. Иако Иран јавно предупреди дека која било страна за која се смета дека му помага на Израел ќе биде третирана како агресор, мала е веројатноста дека соседите на Иран експлицитно би застанале во одбрана на Техеран во случај на израелски напад.
Сепак, Саудиска Арабија, Обединетите Арапски Емирати и Катар им рекоа и на САД и на Иран дека нема да дозволат Израел да го користи нивниот воздушен простор за да го нападне Иран, изјави за Си-Ен-Ен арапски дипломат и друг извор запознаен со ситуацијата.
Јордан, исто така, ќе го заштити својот воздушен простор од каков било неовластен упад, без оглед на потеклото, изјави јордански официјален претставник.
САД не веруваат дека Иран сака да биде вовлечен во целосна војна со Израел, а иранскиот министер за надворешни работи Абас Арагчи изјави за Ал Џезира оваа недела дека „Нетанјаху е единствениот кој сака војна и да го запали регионот за да остане во моќ“.
Сепак, САД посегнаа до Техеран, преку задни канали, за внимателно да го разгледаат својот одговор доколку Израел нападне, рече еден официјален претставник.
Иако Катар редовно комуницира со Иранците и им пренесува на САД што тие велат, американскиот официјален претставник рече дека на крајот тие едноставно не знаат што прави Иран. Клучните гласови во Иран ќе имаат различни мислења за тоа дали и како да му одговорат на Израел, но тоа ќе зависи од обемот и обемот на очекуваниот израелски потег, рече друг американски претставник.
Официјалниот претставник рече дека пораките од Иран останале конзистентни и јавно и приватно откако Техеран ги истрела своите проектили врз Израел на почетокот на овој месец, и дека нема значајни промени во тие пораки.
Иран е особено заинтересиран да добие помош од Саудиска Арабија за да спречи израелски напад и да го искористи нивното влијание врз Вашингтон за да најде решение за кризата, изјави арапски дипломат за Си-Ен-Ен.
Официјални лица од секоја земја се состанаа три пати за помалку од еден месец, а Арагчи во средата отпатува за Саудиска Арабија за да „советува за регионалните случувања“ и да „се обиде да ги запре злосторствата на ционистичкиот режим во Либан и Газа“, рече тој за локалните медиуми.
Светот внимателно го следи секое движење на Израел додека размислува за неговиот одговор.
Меѓутоа, барем до сабота навечер, Израел ќе мирува поради празнувањето на Јом Кипур, еврејскиот ден на помирувањето и најсветиот ден во јудаизмот. Иако не е невозможно Израел да преземе акција, продавниците, рестораните и другите услуги ќе бидат затворени, јавниот превоз нема да работи, па дури и главниот аеродром во земјата - Бен Гурион во Тел Авив - ќе биде затворен.
