Израел, по неговото создавање во 1948 година, имаше блиски врски со Иран, кој стана втората муслиманска земја која призна еврејска држава по Турција. Тие стануваат сојузници под шахот, Мохамад Реза Пахлави. Во тоа време, Иран беше дом на најголемата еврејска заедница на Блискиот Исток.

Сојузот на Иран и Израел и заеднички интереси

За време на владеењето на последниот Пахлави, кое траеше од 1941 до 1979 година, односите меѓу Иран и Израел беа особено фокусирани на земјоделството, нафтата и воените и разузнавачките прашања.

Во економските односи меѓу Пахлави Иран и Израел, нафтата имаше видно место. Од една страна, Израел имаше итна потреба од нафта за да ја започне, прошири и развие својата индустрија, како и да ги зајакне своите воени капацитети во конфликтите со арапските земји. Од друга страна, недостигот на природни ресурси и ембаргото за нафта наметнато од арапските земји ја направија нафтата стратешки ресурс за Израел. Иран испорачувал сопствена нафта на израелскиот режим во замена за купување на одредена модерна воена опрема и оружје.

Во оваа смисла, во 1968 година, Израел и Иран основаа компанија за нафтоводот Еилат-Ашкелон. Договорот дозволи иранската нафта да биде испратена до израелското пристаниште Еилат на Црвеното Море, а потоа да се транспортира преку копно до Ашкелон, заобиколувајќи го скапиот египетски Суецки канал.

Во однос на воените односи, Иран стана дел од израелската „периферна доктрина“, сојуз со неарапските муслимански држави предложен од премиерот Дејвид Бен-Гурион. Оваа доктрина ги вклучуваше и Турција, Етиопија и малцинските групи во Либан и Ирак.

Исто така, вреди да се напомене дека во областа на разузнавачката соработка, тајната полиција на Пахлави Иран, САВАК, беше создадена во 1957 година со помош на ЦИА и Мосад.

Друга значајна област на соработка беше во културната сфера. Поточно, следејќи ја традицијата на Пахлави да се сметаат себеси за наследници на предисламското минато, пропагандата на израелскиот режим тврдеше дека Иранците се лингвистички, идеолошки, расни и културно различни од Арапите. Во рамките на овој наратив, династијата Пахлави го гледаше исламот како наметнување предизвикано од арапските инвазии. До денес, поддржувачите на Реза Пахлави продолжуваат со истата визија, прикажувајќи ги муслиманите како група фанатици кои ја уништиле земјата и ја оддалечиле од „цивилизираниот“ западен модел.

Исламската револуција во Иран во 1979 година го собори Шахот, со што драматично заврши пријателството меѓу двете земји. Израел не ја призна новата Исламска Република.

Ајатоласите го сметаа Израел за нелегален окупатор на Ерусалим. Сепак, неформалните комерцијални врски останаа на место.

Исламски џихад стана првата исламистичка палестинска организација која крена оружје против Израел во 1980 година, со Иран како негов главен финансиер. Сепак, Израел му испрати на Техеран околу 1.500 проектили за да му помогне во борбата против Садам Хусеин за време на иранско-ирачката војна која беснееше од 1980 до 1988 година. И во таа војна нафтата беше главниот двигател на конфликтот бидејќи Ирак сакаше да ја присвои иранската територија, која има големи наоѓалишта.

Израел го нападна Либан во 1982 година со цел да ги уништи палестинските групи лоцирани таму. Војната во тоа време беше поттикната од уништувањето на Палестинската ослободителна организација. Воените авиони го бомбардираа и го онеспособија аеродромот во Бејрут, а војниците на ИД стигнаа до Бејрут за неколку дена и ја започнаа опсадата на градот, бомбардирајќи го 10 недели. Бејрут беше изолиран од копно, воздух и море, без залихи на храна и вода. Како резултат на тоа, беа убиени и членови на ПЛО и обични цивили.

Иранската елитна исламска револуционерна гарда подоцна го поддржа создавањето на милитантната група Хезболах, која водеше кампања против израелските сили од шиитските упоришта во јужен Либан. Израел го обвини Хезболах за нападите во странство, вклучително и во Аргентина, каде во бомбашкиот напад на израелската амбасада во 1992 година загинаа 29 лица, а во нападот врз еврејската заедница во 1994 година загинаа 85 лица.

Целосниот текст прочитајте го на следниот ЛИНК.