Експертите за временски услови упатија предупредување дека клучниот зимски атмосферски механизам покажува невообичаени знаци на колапс, сигнализирајќи дека Европа би можела да се подготви за остар почеток на зимата обележан со екстремно ниски температури и обилни снежни врнежи.

Како што пренесуваат хрватските медиуми, според анализата на Андреј Флис од „Severe Weather Europe“, клучниот зимски механизам – поларниот вртлог – покажува знаци на рано слабеење, што би можело да ги отвори вратите за арктичкиот воздух да продре подлабоко кон југ.

Поларниот вртлог е огромна кружна струја на ладен воздух што се формира над поларните региони во текот на зимата, во стратосферата и тропосферата. Тој може да се смета за невидлив „ѕид“ од воздух што ја задржува студената маса во рамките на Арктикот. Кога вртлогот е стабилен и силен, студениот воздух останува заробен на север, додека средните географски широчини уживаат поблаги зимски услови. Но, ако вртлогот ослабне или се наруши, студениот воздух може да „протече“ кон југ, носејќи бранови студ и снег.

Нарушување и дестабилизација на поларниот вртлог

Оваа година, метеоролозите забележуваат рана појава на ненадејно стратосферско загревање — настан што обично се случува од средината кон крајот на зимата. Овој нарушувачки процес предизвикува нагло зголемување на температурата во стратосферата, што го дестабилизира поларниот вртлог и го менува текот на млазната струја. Резултатот е дека студениот воздух се шири кон пониски географски широчини.

Сегашните анализи покажуваат дека поларниот вртлог сè уште е со стандардна големина и јачина, со ладен центар над Арктикот. Сепак, системот на висок притисок над Канада веќе го деформира неговиот раб, а моделите предвидуваат дополнително слабеење. Се очекува речиси рекордно ниска јачина на вртлогот за ова време од годината — во декември.

Зима налик на зимите од минатиот век

„Severe Weather Europe“ неодамна објави дека Европа покажува континуиран тренд на заладување во ноември, бидејќи нарушениот долен поларен вртлог овозможува создавање на подрачја со низок притисок над регионот. Но, како што предупредуваат експертите, постои уште еден сличен настан забележан во октомври од сезоната 1981/1982, кога се појавила аномалија во воздушниот притисок карактеристична за таа специфична зима.

Метеоролозите заклучуваат дека никој не може да гарантира или да тврди дека оваа зима ќе има ист студен образец како онаа во 1981/82 година, но, гледано низ призмата на минатите аномалии и невообичаени развои што продолжиле во следната зима, потсетуваат дека малите промени можат да имаат далекусежно влијание.

„На планините -20, во градовите -12“

Метеорологот Иван Ристиќ потврдува дека во третата декада на ноември температурата ќе почне да паѓа, и по есенските вредности постепено ќе завладеат вистински зимски температури.

„Почесто ќе паѓа снег, температурата ќе се спушта под нулата. Сè укажува на враќање на зимата каква што беше во 80-тите години од минатиот век. На планините може да биде и до -20 степени, додека во пониските предели повремено ќе биде околу -10 до -12 степени“, вели Ристиќ.

Потенцијал за студено време

Марко Чубрило, метеоролог аматер, во своите рани прогнози за зимата објасни, меѓу другото, дека постојат сигнали за нестабилен и поларен вртлог склон кон нарушување, па дури и прекин во стратосферата доколку дојде до нејзино нагло затоплување.

„Зимите со ваква поставеност на глобалните фактори најчесто имаат период на нагло загревање на стратосферата доста рано — во декември или на почетокот на јануари. Затоа, кога станува збор за Европа, морам да бидам многу внимателен при давање долгорочни зимски прогнози и сметам дека тоа не е можно пред средината на ноември. Според мене, најквалитетниот сезонски модел, ECMWF, покажува одреден потенцијал за студено време, но тоа е далеку од сигурно“, изјави Чубрило.

„Кинескиот модел најави студена и снежна зима“

Тој наведува дека позитивната аномалија во воздушниот притисок се симулира од северниот и средниот Атлантик, преку северозападна кон централна, но и источна Европа.

„Во ваква поставеност на воздушниот притисок, по источната периферија на тој антициклон би можел да пристигне студен воздух од североисток или исток. Но, за навистина да стане многу студено, антициклонот би требало да се помести повеќе кон Гренланд и да се прошири кон Скандинавија, формирајќи антициклонален блок преку кој од Арктикот и Сибир би се спуштал исклучително студен воздух кон поголемиот дел на Европа. Засега тоа не се случува. Таква синоптичка поставеност во моментов прикажува само CMA (кинескиот модел), и доколку таа се реализира, зимата навистина би можела да биде мошне студена и снежна“, објасни Чубрило.