Уште во април, Трамп ја нарече Кина „најголема закана за Америка“, тврдејќи дека со децении ја „мамела“ најголемата економија во светот. Потоа воведе огромна царина од 145% за кинеските стоки.

Само неколку месеци подоцна, тонот се промени. Трамп го одложи воведувањето царини за стоки од Кина, го пофали претседателот Си Џинпинг како „силен лидер“ и ја најави можноста за самит меѓу САД и Кина уште оваа есен. Истовремено, земји како Индија и Бразил сега се казнуваат со царини до 50%, додека стапката за Кина се намали на прифатливи 30%, пишува Дојче Веле.

Кина беше дури и поподготвена за конфликт

Постојат неколку причини зошто Трамп ѝ попушта на Кина: сака да избегне нагло зголемување на цените оптоварени со царини, токму кога американските трговци ги полнат магацините со кинески увоз за важни празнични распродажби. Трамп, исто така, купува време за да преговара за поширок трговски договор што би можел да вклучува технологија, енергија и ретки земни метали.

Со оглед на тоа што Кина е единствената земја што решително се спротивставува на агресивните политики на Вашингтон, Антонио Фатас, професор по економија на „INSEAD Business School“, верува дека стратегијата на Пекинг можеби го принудила Трамп да се бори за влијание.

„Од самиот почеток беше јасно дека Кина е поподготвена од САД да се вклучи во целосна трговска војна“, изјави Фатас за ДВ, што би довело до „економски последици што администрацијата на Трамп не може да си ги дозволи“, додаде тој.

Адут на Кина: Ретки земни метали

Доминацијата на Кина на пазарот на ретки земни метали, кои се потребни за производство на сè, од електрични возила до системи за управување ракети, е веројатно најсилниот адут на Пекинг. Со оглед на тоа што американските индустрии се во голема мера зависни од кинеските резерви, овие минерали станаа пресуден фактор во трговскиот конфликт.

Откако Трамп објави астрономски високи царини во април, Кина, која контролира околу 60% од светското производство на ретки земни метали и речиси 90% од преработката, воведе контрола на извозот на седум ретки земни елементи и трајни магнети, сериозно влијаејќи на американската индустрија, вклучително и производителите на автомобили.

Вашингтон, исто така, сака построги ограничувања на кинескиот пристап до напредни чипови за вештачка интелигенција (ВИ), додека врши притисок врз Пекинг да го намали увозот на нафта од Русија, заканувајќи се со секундарни санкции – повторно вклучувајќи царини – ако тој увоз воопшто се зголеми.

Дали Кина има висока технологија?

За Трамп е малку помалку важно да ја принуди Кина да купи дури четири пати повеќе американска соја – тоа би бил подарокот на Трамп за американските земјоделци, но исто така и значајна ставка во минатогодишниот трговски дефицит од 254,5 милијарди евра меѓу САД и Кина. Всушност, таа е убедливо најголемиот увозник на соја во светот, а над 60% од светската соја оди таму, главно за храна за животни и масло за готвење.

Од друга страна, Кина бара трајно намалување на американските царини, особено за технологијата и производството. Пекинг, исто така, сака заштита на кинеските компании од санкциите на САД и гаранции за пристап до најнапредни американски чипови.

Во исто време, кинеската влада сега активно го блокира користењето на процесорот „H20“ на Нвидиа, најнапредниот американски чип на кој сè уште му е дозволен извоз во Кина. Аналитичарите проценуваат дека Пекинг сака да покаже дека не е толку зависен од високата технологија од Соединетите Американски Држави.

Економистката Алисија Гарсија-Хереро, виша советничка во бриселскиот тинк-тенк „Бругел“, ги наведува многуте трговски, домашни и геополитички предизвици на Трамп, како што беше средбата со рускиот претседател Владимир Путин во Алјаска: „Трамп има полни раце работа … И нема друг избор освен да ѝ понуди на Кина повеќе време отколку на другите земји“, изјави таа за ДВ.

Најлошото сценарио никому не му се исплаќа

Сега кога прекинот на царините е продолжен до почетокот на ноември, преговарачите можат да се фокусираат на најспорните прашања. Главно меѓу нив е избегнување на огромни царини – 145% за кинески стоки и 125% за американскиот извоз. Двете страни се согласуваат дека ова би било штетно за сите.

Сегашната просечна царинска стапка за стоки од Кина од 30% е сè уште значително повисока отколку за другите земји, а кинескиот извоз на бакар и челик во САД е предмет на царина од 50%.

Иако ѝ даде на Кина повеќе време, Трамп брзо ја деградираше Индија. Земјата сега се соочува со царини до 50% – 25% за општа стока и дополнителни 25% за купување руска нафта, кои треба да стапат на сила на 27 август.

Професорот Фатас од INSEAD истакна дека „Индија нема ниту економска големина на Кина, ниту извоз што е клучен за американската индустрија, ниту моќ да ѝ наштети на американската економија“. Единственото нешто што му преостанува на Њу Делхи е да соработува со сојузниците за да демонстрира колективна сила и да обезбеди поповолни услови.

А што ќе одлучи Трамп…

Иако може да изгледа дека Кина има предност во преговорите, Хан Шен Лин, директор за Кина во стратешката консултантска компанија „Азиска група“, предупредува на претпазливост: на крајот на краиштата, склоноста на Трамп кон хаос исто така значи дека секогаш треба да се биде подготвен за неочекувани потези: „Не треба да ја потценуваме способноста на Соединетите Држави да изведат некои непријатни изненадувања во преговорите“, изјави Хан за Ројтерс. „Мислам дека влијанието што го имаат Соединетите Држави, како најголем пазар во светот, ќе биде фактор што ќе ги натера другите земји да бидат претпазливи“, додаде тој.

И покрај омекнувањето на неговиот тон, Трамп продолжува да врши притисок врз Кина на други начини. Кинеските извозници одамна почнаа да ги извезуваат своите стоки наменети за Соединетите Држави прво преку земјите од Југоисточна Азија, особено Виетнам, Малезија и Тајланд.

Цената ќе ја платат другите

Како одговор, Трамп минатата недела воведе општа царина од 40% за претовар на сите земји за кои се сомнева дека им помагаат на кинеските извозници. Накратко, преговорите меѓу САД и Кина ќе продолжат, а Гарсија-Хереро, која е и главен економист за Азиско-пацифичкиот регион во француската инвестициска банка „Натиксис“, предвидува дека Трамп прво ќе размислува за американските компании, но не и за неговите клучни сојузници:

„Веројатно ќе видиме напредок во контролата на извозот на врвни чипови од американска страна и ретки метали од Пекинг“, изјави Гарсија-Хереро за ДВ. „Кина веројатно ќе добие малку пониска основна царина, а американските компании ќе имаат подобар пристап до кинескиот пазар. Но, сето ова ќе биде на сметка на Европската Унија, Јужна Кореја и Јапонија“, заклучи таа.