Во пештерата на изворот на реката Ѓеракарска, во близина на селото Ѓеракарце кај Тутин, на Пештерската висорамнина, пронајден е и опишан нов за науката пештерски вид инсект, кој го доби името „Remyella spanovicae“ во чест на Ивана Шпановиќ – најдобрата српска атлетичарка на сите времиња и една од најуспешните скокачки во далечина во светот.
Ова значајно научно откритие беше објавено во реномираното меѓународно списание "European Journal of Taxonomy", а претставува заеднички труд на тим зоолози од Институтот за зоологија при Биолошкиот факултет на Универзитетот во Белград, под водство на проф. д-р Сречко Ќурчиќ. Автори на описот се и д-р Маја Врбица и д-р Никола Весовиќ. Примероците од новиот вид беа собрани во јуни и јули 2023 година, со теренска помош од Петар Ќурчиќ.
"Remyella spanovicae“ е редок, ендемичен и целосно слеп вид тврдокрилец од фамилијата "Leiodidae", која припаѓа на групата троглобионти – суштества што живеат исклучиво во подземен свет. Населува само една локација на планетата: пештерата кај изворот на Ѓеракарската река.
Станува збор за ситен инсект (4 – 5 мм долг), без пигмент, со сјајна површина, издолжено тело и екстремно долги нозе и антени – кај мажјаците дури подолги од телото. Видот живее во задниот дел од повисокото ниво на пештерата, во целосен мрак, на влажни варовнички ѕидови. Се храни со органска материја што се задржува во водениот филм на површините, што го покажува и структурата на нејзиниот усен апарат.
Ова е шести познат вид од родот „Remyella“, а сите видови се строго локализирани на Пештерската висорамнина и граничниот регион меѓу Србија и Црна Гора. Се проценува дека овој вид постои уште од плиоценот, односно повеќе од 2 – 5 милиони години. Нејзини најблиски сродници живеат во југозападна Србија и североисточна Црна Гора, исклучиво во пештери и јами.
Интересно е што уште два вида од овој род ги имаат опишано истите автори, проф. д-р Сречко Ќурчиќ и проф. д-р Божидар Ќурчиќ, во 2008 година – „R. raskae“ и „R. javorensis“ (јаворска ремијела), пронајдени на планината Јавор кај Сеница.
Авторите на новиот вид истакнаа неколку сличности меѓу Шпановиќ и инсектот кој го носи нејзиното име – обајцата се одликуваат со сила, издржливост и упорност. Новиот инсект вешто се движи по ѕидови и тавани благодарение на своите моќни екстремитети, а Ивана, пак, со леснотија скока преку седум метри – и двата пркосат на гравитацијата, секој на свој начин.
Авторите исто така го препознаваат колку е ретко и тешко да се биде врвен спортист на глобално ниво, особено во индивидуален спорт како атлетиката – што дополнително го оправдува изборот оваа нова вид да ја носи токму нејзината чест.
Ова не е првпат животински вид да биде именуван по некој великан на српскиот спорт. По Новак Ѓоковиќ се именувани дури два вида: водниот полжав „Travunijana djokovici“ (од Црна Гора, опишан во 2021) и инсектот „Duvalius djokovici“ од Повлен во западна Србија, опишан во 2022 година.
Забележително, и „D. djokovici“ го опишаа истите научници што стојат зад описот на „бубата“ на Шпановиќ – Сречко Ќурчиќ и Никола Весовиќ.
