Медот е една од најфалсификуваните прехранбени производи во Европа. Речиси половина (46%) од медот увезен во ЕУ во 2023 година не бил чист, туку претежно содржел шеќерни сирупи или му недостасувал растителен диверзитет.

Најсомнителните производи се оние што доаѓаат од Кина и Турција, и додека ЕУ сè уште се обидува да постави некои унифицирани стандарди, Австрија веќе ги презеде првите мерки користејќи напредно ДНК тестирање.

Тамошната државна агенција за јавно здравје, „AGES“, користи ДНК тестови во официјалните истраги за фалсификување храна, а лабораторија во Тирол анализира околу 100 примероци од мед месечно. Оваа технолошки напредна технологија го поврзува медот со растенијата што пчелите ги опрашуваат. Австриските пчелари сега нудат QR кодови за да го докажат потеклото на своите производи, а синџирот супермаркети SPAR дури го отстрани медот од своите полици сè додека не ги помине потребните тестови.

Кога станува збор за утврдување на потеклото на медот, се очекува ЕУ да усвои единствена директива што треба да стапи на сила во 2026 година.

Засега, Австрија е единствената членка на Европската Унија што користи програма за анализа на ДНК, поддржана од државата. Други земји, како Германија, сè уште се потпираат на традиционални методи - хемиска анализа и тестирање на полен.

Неодамнешна британска студија покажа дека 90% од медот достапен за продажба не ги поминува тестовите. Во Латвија, само 6 од 20 примероци мед од супермаркетите ги исполнуваат стандардите на ЕУ.

Инаку, медот не може да содржи состојки како вода или евтини шеќерни сирупи - кои веројатно го зголемуваат неговиот волумен. Сепак, анализите покажуваат дека ова стана вообичаена практика.

Помеѓу 2021 и 2022 година, 46% од медот тестиран во ЕУ бил означен како „потенцијално модифициран“, што е значително зголемување во споредба со бројката од 14% во 2015-2017 година.

Од тие примероци, 74% биле од кинеско потекло.

Освен што ги лаже потрошувачите, лажниот мед ги загрозува пчеларите кои не можат да се справат со многу пониските цени на увезените производи.

„Воопшто не можеме да се натпреваруваме со нив“, вели Матиас Копецки, кој поседува околу 350 кошници за пчели во Виена, пренесува AFP.

Европската Унија е најголемиот производител на мед во светот, по Кина, но и најголемиот увозник по САД.

Податоците покажуваат дека поголемиот дел од медот во ЕУ доаѓа од Украина, Кина и Аргентина.

Директива усвоена минатата година бара етикетите на медот, од средината на 2026 година, да содржат информации за потеклото, а не само да наведуваат дека станува збор за „мешавина од европски и неевропски мед“.

Пчеларите се надеваат дека новите правила ќе ја зголемат свеста кај потрошувачите.

Брисел, исто така, избра група експерти, со мандат до 2028 година, за хармонизирање на методите за откривање на манипулација со мед.

Како изгледа ДНК тестирањето на примероци од мед?

Австриската „Sinsoma“ е специјализирана за овој метод.

„Медот е полн со траги од ДНК, информации од околината во која пчелите собираат нектар. Секој мед има уникатен ДНК профил“, вели Корина Валингер, директорка за продажба во оваа компанија.

Според неа, важно е што технологијата постојано напредува, исто како и фалсификаторите.

Кога примерокот од мед нема широк спектар на ДНК траги или, на пример, содржи високи нивоа на ДНК траги од ориз или пченка, кои пчелите не ги посетуваат, тогаш се доаѓа до заклучок дека медот не е автентичен.

Валингер ја основала оваа лабораторија во 2018 година заедно со нејзините соработници, а денес вработува околу 15 луѓе кои напорно работат во Воелс, во близина на Инсбрук.

На пчеларите им наплаќаат 94 евра за основен ДНК тест кој бара траги од растенија, што е околу половина од цената на класичното тестирање на полен.

Пчеларите исто така добиваат QR код што им овозможува на потрошувачите да видат кои растенија ги опрашиле пчелите.

Експертите предупредуваат дека ДНК методот може да открие само некои видови измами и дека се потребни поригорозни анализи за сигурни резултати.

Лажниот мед е речиси невозможно да се разликува од правиот

Турција произведува 115.000 тони мед годишно и е втор најголем снабдувач во светот по Кина, по што следат Етиопија, Иран и Индија. Иако овој сектор годишно носи околу 270 милиони евра, Турција има големи проблеми токму поради фалсификаторите. Само во една рација во Анкара, во септември 2024 година, беа пронајдени 8.150 тони гликоза, фруктоза и шеќер, заедно со 100.000 етикети за различни марки мед, објави „Deutsche Welle“.

Единственото нешто што потрошувачите можат да го направат за да се осигурат дека ќе добијат добар производ е да имаат свој производител или добавувач.