Земјите од Персискиот залив, вклучително Саудиска Арабија, Обединетите Арапски Емирати и Катар, исто така одбиваат да му дозволат на Израел да лета над нивниот воздушен простор поради можноста за напад врз Иран и тоа му го соопштиле на Вашингтон, велат изворите за „Ројтерс“.

Израел вети дека ќе го натера Иран да плати за ракетниот напад минатата недела, додека Техеран рече дека секоја одмазда ќе биде проследена со широко распространето уништување, предизвикувајќи стравувања од ескалација на поширока војна во регионот во која би можеле да бидат вклучени и Соединетите држави.

Потезите на земјите од Персискиот залив следат по дипломатскиот притисок на неарапскиот шиитски Иран да ги убеди своите сунитски соседи од Персискиот залив да го искористат своето влијание врз Вашингтон поради зголемената загриженост дека Израел би можел да ги таргетира иранските нафтени постројки.

За време на состаноците оваа недела, Иран ја предупреди Саудиска Арабија дека не може да ја гарантира безбедноста на нафтените постројки на кралството во Заливот доколку на Израел му се пружи каква било помош во извршувањето на нападот, изјавија за Ројтерс висок ирански функционер и ирански дипломат.

Али Шихаби, саудиски аналитичар близок до саудискиот кралски двор, рече: „Иранците изјавија: „Ако земјите од Персискиот залив го отворат својот воздушен простор за Израел, тоа би било чин на војна“.

Дипломатот рече дека Техеран испратил јасна порака до Ријад дека неговите сојузници во земји како Ирак или Јемен би можеле да одговорат доколку се појави регионална поддршка за Израел против Иран.

Потенцијален израелски напад беше во фокусот на разговорите во средата меѓу саудискиот де факто владетел престолонаследникот Мохамед бин Салман и иранскиот министер за надворешни работи Абас Аракчи, кој беше на турнеја низ Заливот за да добие поддршка, рекоа извори од Заливот и Иран.

Посетата на иранскиот министер, заедно со саудиско-американските комуникации на ниво на министерство за одбрана, се дел од координираните напори за решавање на кризата, изјави за Ројтерс извор од Заливот близок до владините кругови.

Лице во Вашингтон запознаено со дискусиите потврди дека претставниците на Заливот биле во контакт со нивните американски колеги за да изразат загриженост за потенцијалниот обем на очекуваната израелска одмазда.

Белата куќа одби да коментира дали владите на Заливот побарале од Вашингтон да обезбеди мерка за одговорот на Израел. Американскиот претседател Џо Бајден и израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во средата зборуваа за израелската одмазда во повикот што беше оценет како позитивен од двете страни.

Џонатан Паникоф, поранешен американски заменик национален разузнавач за Блискиот Исток, сега во тинк-тенкот на Атлантскиот совет во Вашингтон, рече:

„Вознемиреноста на земјите од Персискиот залив веројатно ќе биде клучна точка за разговор со израелските колеги во обид да се убеди Израел да преземе внимателно калибриран одговор.

Нафтата е под ризик?

Организацијата на земјите извознички на нафта, ОПЕК, која де факто е предводена од Саудиска Арабија, има доволно резервен нафтен капацитет за да ја надомести загубата на иранските испораки доколку израелската одмазда уништи некои од капацитетите на земјата.

Но, голем дел од тој резервен капацитет е во регионот на Персискиот Залив, па ако нафтените капацитети во Саудиска Арабија или ОАЕ, на пример, бидат исто така насочени, светот може да се соочи со проблем со снабдувањето со нафта.

Саудиска Арабија беше претпазлива од ирански напад врз нејзините нафтени постројки откако со нападот на нејзиното нафтено поле Арамко во 2019 година беа затворени над 5 отсто од глобалните нафтени резерви. Иран негираше вмешаност.

Ријад во последните години се приближува кон Техеран, но довербата останува проблем. Бахреин, Кувајт, Катар, Саудиска Арабија и ОАЕ се домаќини на американски воени инсталации или војници.

Загриженоста за нафтените постројки и потенцијалот за поширок регионален конфликт беа исто така централни во дискусиите меѓу претставниците на Емиратите и нивните американски колеги, рече друг извор од Заливот.

Во 2022 година, Хутите во Јемен истрелаа проектили и беспилотни летала врз танкери во близина на нафтена рафинерија во сопственост на државната нафтена компанија на ОАЕ АДНОЦ и ја презедоа одговорноста за нападот.

„Земјите на Заливот не дозволуваат Израел да го користи нивниот воздушен простор. Нема да дозволат да поминат израелски ракети, а има надеж дека нема да ги погодат нафтените капацитети“, изјави извор од Заливот.

Три извори од Заливот нагласија дека Израел може да изврши напади преку Јордан или Ирак, но користењето на воздушниот простор на Саудиска Арабија, ОАЕ или Катар не е на маса и е стратешки непотребно.

Аналитичарите, исто така, истакнаа дека Израел има и други опции, вклучително и способности за полнење гориво во воздух, што ќе им овозможи на неговите авиони да летаат по Црвеното Море во Индискиот Океан, да продолжат кон Заливот и потоа да летаат назад.

Среде ракетна војна

Според двајца високи израелски функционери, Израел ќе го калибрира својот одговор и од средата сè уште не одлучил дали да ги нападне нафтените полиња во Иран.

Според официјални лица, оваа опција била една од многуте што им ги претстави на израелските лидери одбранбениот естаблишмент.

Израелскиот министер за одбрана Јоав Галан во средата рече:

„Нашиот штрајк ќе биде смртоносен, прецизен и пред сè - изненадувачки. Тие нема да разберат што се случило и како се случило. Ќе ги видат резултатите.

Три извори од Заливот рекоа дека Саудиска Арабија, како водечки извозник на нафта, заедно со нејзините соседи кои произведуваат нафта - ОАЕ, Катар, Кувајт, Оман и Бахреин - се заинтересирани за деескалација на ситуацијата.

„Ќе бидеме среде ракетна војна. „Постои сериозна загриженост, особено ако израелскиот напад е насочен кон иранските нафтени постројки“, рече друг извор од Заливот.

Три извори од Заливот рекоа дека израелскиот напад врз нафтената инфраструктура на Иран ќе има глобално влијание, особено врз Кина - најголемиот купувач на нафта во Иран - како и врз Камала Харис пред претседателските избори на 5 ноември, на кои таа се кандидира против Доналд Трамп

„Доколку цената на нафтата се зголеми на 120 долари за барел, тоа ќе и наштети и на американската економија и на шансите на Камала на изборите. Така тие (Американците) нема да дозволат да се прошири нафтената војна“, вели првиот извор од Заливот.

Извори од Заливот рекоа дека заштитата на сите нафтени постројки останува предизвик, и покрај тоа што има напредни ракетни и одбранбени системи Патриот, така што примарниот пристап останува дипломатски: сигнализирање на Иран дека земјите од Заливот не претставуваат закана.